بازتاب اختلاف لهجات در قرائات منسوب به اهل بیت(ع)

یکی از دلایل اختلاف قرائت قرآن، تفاوت در لهجه‌هاست. بررسی گونه‌شناختی قرائات منسوب به اهل بیت (ع) نشان می‌دهد که تعداد معدودی از آن‌ها از حیث لهجه با قرائت حفص متفاوت هستند. این قرائات که هفده مورد را شامل می‌شوند، چهار درصد از حدوداً چهارصد مورد قرائات منسوب به معصومان (ع) را تشکیل می‌دهند. این قرائات علاوه بر قریش، مربوط به قبائلی مانند بنی‌تمیم، قیس، هذیل، هوازن، علیامضر، اسد و طیء هستند که بر اساس گزارش‌های موجود در منابع لغوی و ادبی از جمله فصیح‌ترین قبائل زمان نزول به شمار می‌آیند. دیدگاهی وجود دارد که لهجه قریش را تنها لهجه معتبر در قرائت قرآن می‌داند و دیگر لهجه‌ها را معتبر نمی‌شمارد. اما روایات و گزارش‌های تاریخی، این انحصار را تایید نمی‌کنند. گزارش‌های متعدد نشان می‌دهند که لهجه‌های دیگری نیز در نزول قرآن و قرائت پیامبر (ص) و همچنین در قرائات معصومین وجود داشته است که این ادعا را رد می‌کند. بررسی این قرائات نشان می‌دهد که تقریباً تمامی آن‌ها از لحاظ ساختمان واژه و تفاوت در حرکات با قرائت حفص تفاوت دارند. البته این تفاوت‌ها در حروف غیر از حرف آخر واژه است و موجب تغییر کارایی نحوی کلمه در جمله نمی‌شوند؛ بنابراین به تغییر معنایی منجر نمی‌شوند. پژوهش حاضر با استفاده از منابع گوناگون فریقین، از جمله لغوی، ادبی، قرائت و تفسیر، این موارد را شناسایی کرده و در بستر روشی توصیفی تحلیلی با رویکرد تطبیقی مورد بررسی قرار داده است.

the reflection of dialectal differences in readings (qira’at) attributed to the ahl al-bayt (as)

one of the causes of variation in quranic recitation (qir’at)  is dialectal differences. a typological examination of the recitations attributed to the ahl al-bayt (as) reveals that only a few of them differ in dialect from the hafs recitation. these recitations (qira’at), numbering seventeen, constitute approximately four percent of the nearly four hundred readings attributed to the infallible figures (as). in addition to the quraish dialect, these recitations (qira’at) are linked to tribes such as banu tamim, qays, hudhayl, hawazin, ali mudar, asad, and tayy, which are reported in linguistic and literary sources to be among the most eloquent tribes of the time of the quran’s revelation. one perspective holds that the quraish dialect is the only valid dialect for quranic recitation and dismisses other dialects. however, historical reports and narrations do not support this exclusivity. numerous reports indicate the presence of other dialects in the revelation of the quran and the recitation of the prophet (pbuh) as well as in the recitations of the infallibles, refuting this claim. an analysis of these recitations (qira’at) shows that nearly all of them differ from the hafs recitation (qir’at) in terms of word structure and variations in vowel markings. these differences, however, occur in letters other than the final letter of a word and do not affect the syntactical function of the word within a sentence; therefore, they do not result in a change of meaning. this study, utilizing a variety of sources from both sunni and shia traditions, including linguistic, literary, quranic recitation (qir’at), and exegesis, identifies these instances and analyzes them using a descriptive-analytical method with a comparative approach.