گونه‌شناسی قرائات منقول از عاصم توسط ابان بن تغلب و تفاوت آن با قرائت حفص

ابان بن تغلب که یکی از محدثان، لغت‌شناسان و قاریان مشهور شیعه در قرن دوم هجری به شمار می‌آید، قرائتی مخصوص به خود داشته و حتی کتابی با عنوان القرائات تالیف کرده بود. نقش او و قرائات منقول از او در فهم و تفسیر قرآن برکسی پوشیده نیست. او قرائت خویش را بر قراء بزرگی چون عاصم عرضه کرده و ناقل قرائت آنها نیز بوده است. قرائت رایج قرائت حفص از عاصم است و ابان نیز قرائت خود را از عاصم داشته است. اینکه چه مقدار از قرائاتی که ابان نقل کرده، قرائتی است که از عاصم شنیده است، مشخص نیست، لکن در کتب تفسیری و به هنگام نقل قرائات مختلف، در برخی موارد تصریح شده که ابان قرائت این واژه را از عاصم نقل کرده است. پژوهش حاضر، با تتبع در منابع شیعه و سنی این موارد را احصا کرده است. مواردی که اولاٌ تصریح شده که ابان این قرائت را از عاصم نقل کرده و ثانیاً قرائت نقل‌شده با قرائت حفص، تفاوت دارد. با عنایت به نقل بی‌واسطه ابان از عاصم که قرائت مشهور امروز، از طریق حفص به او می‌رسد، بررسی تفاوت‌های نقل ابان و عاصم می‌تواند در فهم و تفسیر آیات راهگشا باشد. آنچه در این‌ پژوهش احصا شده به جز یک مورد، مربوط به تفاوت در ساختمان واژه در دو بخش افعال و اسامی است که ‌‌به‌صورت مجزا فهرست و تفاوت معنایی آن مختصراٌ بیان شده است.

typology of recitations transmitted from asim by aban bin taghlib and its difference with hafs recitation.

aban bin taghlib, a prominent scholar, lexicographer, and renowned reciter of shia islam in the 2nd century hijri, possessed a distinctive recitation style and even authored a book titled al-qira'at. his role and the recitations transmitted from him are not obscure in comprehending and interpreting the quran. he presented his recitation in the lineage of distinguished reciters like asim and was a transmitter of their recitations. the prevalent recitation known as hafs's recitation originates from asim, and aban also transmitted his recitation from asim. the extent to which aban's transmitted readings were what he heard from asim is uncertain. however, in interpretative texts and when transmitting various recitations, it has been explicitly stated in some instances that aban transmitted this particular recitation from asim. the current research, through scrutiny of shia and sunni sources, has meticulously gathered these instances. it firstly addresses cases where aban explicitly narrated this recitation from asim and secondly explores the differences between the transmitted recitation and hafs's recitation. considering aban's direct transmission from asim, from whom the famous recitation reaches him through hafs today, examining the discrepancies in aban's and asim's transmissions could significantly assist in understanding and interpreting the quranic verses. aside from one case, this study primarily delves into the differences in the structure of words in two categories: verbs and nouns, each briefly listed with their semantic disparities.