بررسی اختلافات صرفی واژگان قرآنی در مدارس قِرائی

محققان علوم قرآنی دربارۀ اختلاف قرائت برخی واژگان قرآنی، به‌دلایل مختلفی مانند فقدان قواعد مدوّن نقطه‌گذاری و اعراب در سده‌های نخستین هجری اشاره کرده‌اند. این دلایل در منابع کهن، به‌ویژه در آثاری با عنوان «حجه القرائات»، به‌تفصیل مورد بحث و بررسی قرار گرفته‌اند. بر اساس این منابع، اختلاف قرائات در ظاهر یا ریشۀ برخی واژگان را می‌توان بر اساس قواعد دستور زبان عربی و نیز با توجه به سیاق معنایی و ساختاری آیات توجیه علمی نمود. در جستار حاضر، تلاش نمودیم تا اختلافات صرفی قراء مشهور ده‌گانه را در چهارده قسم تقسیم‌بندی کنیم و سپس بر اساس منابع کهن قرائی، بر صحت آنها استدلالات آوامعناشناختی مختلفی را ارائه نماییم. مراد از اختلافات صرفی، اختلاف در خوانش کلماتی است که تحلیل آنها مربوط به علم صرف می‌شود. برخی از این اقسام چهارده‌گانه عبارتند از: اختلاف در تذکیر و تانیث، اختلاف در ریشۀ افعال ثلاثی مجرد، اختلاف در اوزان افعال ثلاثی مزید، اختلاف در اوزان اسامی مختلف، اختلاف در ثلاثی مجرد یا ثلاثی مزیدبودن برخی افعال. این اختلافات را در قرائت قراء ده‌گانه بررسی خواهیم نمود و از این جهت، پژوهش حاضر را می‌توان پژوهشی جامع تلقی نمود؛ چراکه صرفاً به قراء سبعه اکتفا نکرده است. روش پژوهش حاضر به‌صورت کتابخانه‌ای و بنیادی است. تحلیل علمی و ادبی اختلاف قرائات هم در راستای تبیین اعجاز زبان‌شناختی قرآن است و هم عدم تحریف لفظی و معنوی قرآن را به اثبات می‌رساند.

examining morphological differences of quranic words in recitation schools

researchers of quranic sciences have pointed out various reasons for the difference in the recitation of some quranic words, such as the lack of codified punctuation and arabization rules in the first centuries of hijri. these reasons have been discussed in detail in ancient sources, especially in works titled “hujjah al-qira’at”. based on these sources, the difference in recitations in the appearance or root of some words can be scientifically justified based on the rules of arabic grammar and also according to the semantic and structural context of the verses. in this research, we have tried to divide the morphological differences of the ten famous qurra’s into fourteen categories and then based on the ancient qurra’ sources, we have presented various phonetic-semantic arguments about their validity. what is meant by morphological differences is the difference in the reading of words whose analysis is related to morphological science. some of these fourteen types are differences in feminine and masculine, differences in the root of single ternary verbs, the difference in scales of additional ternary verbs, difference in scale of different nouns, and differences in pure ternary or additional ternary verbs. we will examine these differences in the recitation of the ten recitations, and from this point of view, the current research can be considered comprehensive research; because it is not enough to read only seven reciters. the present research method is library and fundamental. the scientific and literary analysis of the difference in recitations is both in line with the explanation of the linguistic miracle of the quran and also proves the absence of verbal and spiritual distortion of the quran.