واکاوی رابطۀ اختلاف قرائت در تفاوت دیدگاه فریقین ذیل آیۀ شش سورۀ مائده

پیروان مذاهب اسلامی در کیفیت انجام وضو اختلاف دارند. یکی از اختلافات، شستن یا مسح‌کردن پا است. عموم اهل‌سنّت شستن پا و شیعه مسح آن را در وضو واجب می‌دانند. منشا اختلاف در آیۀ شش سورۀ مائده است. در این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی به بررسی تطبیقی دیدگاه‌های مفسران فریقین در آیۀ مذکور پرداخته و اختلاف یاد شده را ریشه‌یابی کرده است و نتایج به‌دست آمده عبارت‌اند از: هرچند منشا اختلاف یاد شده، اختلاف دو قرائت نصب و جر ‌«ارجلکم» در آیۀ مذکور و توجیه ادبی آن می‌باشد، اما از تاثیر روایات منقوله در منابع اهل‌سنّت بر این پدیده نباید غافل شد. شاهد این مدعّا تصریح جمعی از سلف مانند ابن‌عباس، حسن، عکرمه، شعبی و جز اینها به وجوب مسح با استناد به آیه و اعتراف مفسران برجسته اهل‌سنّت، مانند زمخشری، فخر رازی و ابوحیان و... در دلالت آیۀ مذکور بنا به هر دو قرائت بر وجوب مسح و توجیهات ذوقی، سرد و سست در مشروعیت‌بخشیدن به شستن پاها در وضو است.

Analyzing the Relationship between the Difference in Recitation (Qiraat) and the Difference in the Views of the Two Major Sects of Islam Concerning the Sixth Verse of Surah Ma’idah􀀍

The interpretation of “Bian alSa’adah” is one of the most important and complete Shia mystical interpretations, which can be discussed in terms of theological, jurisprudential and social issues despite the mystical approach. The question is, how have mystical interpretations such as the expression of happiness dealt with the science of readings? In other words, the significant issue is whether the science of readings can be related to the mystical approach of the commentator. The current research has evaluated the position and function of the issue of readings in the interpretation of the expression of happiness with the descriptiveanalytical method. The results of the research indicate: that the position of recitations in Gonabadi’s viewpoint has a significant place compared to his contemporary commentators, in such a way that he has shown special attention to the discussion of recitations and his intellectual origin is the origin of a method with a nonhadith approach. In the discussion of recitations, Gonabadi sometimes prefers famous and sometimes nonfamous recitations in terms of their compatibility with the context of the verses, narrative preferences, and semantic explanation; sometimes he paid attention to both readings and left the judgment between them. The function of readings in the interpretation of this work can be presented around three subjects: a) expansion and development in the meaning of the verse; b) explaining the meaning of the verse; c) clearing the ambiguity of the meaning of the verse. Of course, the commentator’s mystical approach has not had any effect on the discussion of readings.