نقش قرآن در پایه‏ گذاری تجوید با بررسی اهداف پیدایش آن

پیرامون پایه‏گذاری تجوید دیدگاه‏های متفاوت و در برخی موارد متضادی وجود دارد. از سویی برخی آن را به‌عنوان یک فن عام که اختصاصی به اسلام، قرآن و حدیث ندارد، قلمداد می‏کنند؛ از دیگر سو اندیشمندان قرآن‏پژوه آن را از معارف قرآن که تاثیر شایانی در فهم هر چه بیشتر معانی قرآن دارد، بیان می‏کنند. ازاین‌رو، این نوشتار پس از بررسی دیدگاه اندیشمندان پیرامون پایه‏گذاران و اهداف پیدایش تجوید، بیان و تحلیل سیر تکامل این دانش، اثبات پیدایش تجوید، پس از فروفرستادن قرآن کریم، در پی پاسخ به این پرسش بنیادین است که نقش مستقیم و غیرمستقیم قرآن در پیدایش و پایه‏گذاری تجوید چیست؟ روش این پژوهش تحلیلی توصیفی است که با بررسی آیات قرآنی و سخنان معصومان (ع)، به پرسش اصلی پاسخ می‏دهد. نتایج تحقیق نشان می‌دهد: نقش مستقیم قرآن در پیدایش تجوید عبارت‌اند از: ترغیب به رعایت آرامش و درنگ در قرائت؛ وفاق معنایی ترتیل و تجوید در قرآن؛ تجوید درآمد تدبر در آیات قرآنی؛ حق تلاوت و پیوند آن با فهم معانی قرآن؛ و دعوت قرآن به سرمشق‏گیری از هنجارهای رفتاری پیامبر (ص). نقش غیرمستقیم قرآن که با حجیت‏بخشی به حدیث و سنت معصومان (ع) حاصل می‏شود، عبارتند از: ارزش‏دهی به تعلیم و آموزش قرآن؛ تاکید بر ترتیل همراه با صدای نیکو؛ سفارش به یادگیری قرائت و تجوید؛ تبیین و تعریف ترتیل و تجوید. عوامل فوق به‌عنوان بازگوکننده میزان تاثیرگذاری قرآن در پایه‏گذاری تجوید است.

The role of the Quran in the Founding Tajweeds science and its goals

There are different and, in some cases, conflicting viewpoints concerning the founding of elocution [tajwid]. On the one hand, some consider it as a general art that is not specific to Islam, Quran, and Hadith; On the other hand, Quranic research scholars express it from the teachings of the Quran, which has a significant effect on the understanding of the meanings of the Quran as much as possible. Therefore, this article, after examining the viewpoints of thinkers concerning the founders and purposes of the establishing elocution [tajwid], expressing and analyzing the evolution of this science, proving the origin of elocution [tajwid], after revealing the Holy Quran, seeks to answer the fundamental question that what is the direct and indirect role of the Quran in the origin and founding of elocution [tajwid]. The method of this research is analyticaldescriptive, which answers the main question by examining the Quranic verses and the sayings of the Infallible Ones [A.S]. The results of the research indicate that the direct role of the Quran in the emergence of elocution [tajwid] are: encouraging to observe calmness in recitation [qira’t]; semantic harmony of tartil and elocution [tajwid] in the Quran; elocution [tajwid] as the preface of contemplation in Quranic verses; the right to recite and link it to understanding the meanings of the Quran; and inviting the Qur’an to follow the rolemodels of the behavioral norms of the Prophet (P). The indirect role of the Quran, which is achieved by authorizing the hadith and tradition [sunnat] of the Infallible Ones (A.S), are: valuing the teaching and learning of the Quran; emphasis on tartil with a good voice; command to learn recitation [qira’t] and elocution [tajwid]; explanation and definition of tartil and elocution [tajwid]. The above factors as an indicator of the effectiveness of the Quran in establishing elocution [tajwid].