تحلیل انتقادی مبانی و قواعد ضبط‌المصاحف در جهان اسلام (بررسی موردی: علامت ‌سکون)

علامت‌گذاری نص قرآن کریم در آغاز با نقطه‌گذاری حروف و کلمات شروع و موجب ایجاد چالشی جدی بر سر التزام و یا عدم التزام ضبط علامات مصاحف در میان عالمان در ادوار مختلف گردید. در این میان ضبط علامت سکون از مهم‌ترین چالش‌های مربوط به این مبحث بود. اگرچه ابوالاسود، برای حرف ساکن علامتی تعیین نکرد؛ اما نیاز به وجود این علامت در روان‌خوانی متن قرآن کریم موجب شد تا اندیشمندان ادوار بعد، دست به ابداع این علامت بزنند. ازاین‌رو علامت سکون در اعصار مختلف دارای شکل‌های متفاوت است. البته ضبط علامت سکون در ابتدا به‌صورت ساده و بدون قاعده انجام می‌گرفت؛ اما با مرور زمان و با به وجود آمدن شیوه‌های مختلف ضبط علامات در مراکز مختلف دو قطب جهان اسلام؛ یعنی مشارقه و مغاربه، برای ضبط این علامت نیز قواعدی تدوین شد. مقاله پیش‌رو به روش تحلیلی کتابخانه‌ای، ضمن بیان روند شکل‌گیری انواع شکل‌السکون در ادوار مختلف، به بررسی شیوه ضبط علامت سکون قرآن کریم در جهان اسلام پرداخته است که درنهایت با بررسی چهار گونه ضبط‌السکون در ادوار و اماکن مختلف روشن گردید: علامت سکون در طول تاریخ دارای شکلی ثابت نبوده است؛ دوم: این علامت در بدو ابداع دارای قاعده‌ای خاص نبوده و با مرور زمان، قاعده‌مند گردیده است؛ این قاعده‌مندی برحسب خوانش و علم تجوید شکل گرفته که مطابق با دیدگاه طیف تسامح‌گرایانه ضبط ‌السکون صورت پذیرفته است.

Critical analysis of the principles and laws of preserving the writing of the Holy uran in the Islamic world (Case study: Saken’s mark)

Marking the letters of the Quran started with Abu alAswad alDu’ali’s invention and commitment or noncommitment preserving these signs in versions of Quran in different periods caused serious challeng among contemporary scholars. In the meantime keeping Saken’s mark was the most important challenges related to this topic.Although; Abu alAswad al did not determin special mark for Saken, but necessity to have this mark in reading of Holy Quran caused the other scholars invented it in later periods. Therefore, Saken’s mark has different forms in different times. At the first, however, Saken’s mark was kept without special form and laws; but also, by emerging different methods of keeping marks in centerals of two poles of the Islamic world Eeast and West laws were compiled for keeping this mark in course of time. This article deals with two issues with method of analystical – library; first, prosess of formation types of Saken’s marks in different × second, analyses of method for preserving Saken’s mark in Holy Quran in Islamic world.