تحلیل تعبیر «قرائة العامة» و تعابیر مشابه آن در تفسیر فراء

بحث از قرائات قرآن از مباحث مهم علوم قرآنی است که افزون بر تاثیر در صحت قرائت قرآن، در فهم و تفسیر آیات قرآن کریم و استنباط مطالب فقهی و کلامی نیز تاثیر به سزائی دارد. به رغم گزارش‌های متعدد تاریخی مبنی بر عدم وجود قرائت واحد در سراسر بلاد اسلامی در طول تاریخ، برخی تلاش کرده‌اند با استناد به تعابیری همچون تعبیر «قرائة العامة» در منابع سده‌های نخست هجری، به ویژه در کتاب معانی القرآن فراء، وجود یک قرائت رایج میان عموم مردم در طول تاریخ را اثبات کنند و قرائت امروزی (روایت حفص از قرائت عاصم) را مطابق همان قرائت مطرح کنند. این در حالی است که این دو ادعا، نتیجه نقل نادرست عبارات و همچنین نتیجه غفلت از عبارات و شواهد متعدد دیگری بوده که عکس این ادعا را به اثبات می‌رساند. بررسی تعبیر «قرائة العامة» و تعابیر مشابه آن در کتاب معانی القرآن فراء نشان می‌دهد که این‌گونه تعابیر در موارد متعدد و فراوانی با روایت حفص از عاصم سازگاری ندارند. همچنین بررسی کامل و جامع موارد استعمال تعبیر «قرائة العامة» و تعابیر مشابه آن در کتاب فراء، بیانگر این حقیقت می‌باشد که مقصود از این‌گونه تعابیر صرفاً گزارشی از قرائت اکثر قاریان است و بر این اساس نمی‌توان تعابیری چون «قرائة العامة» را شاهد وجود یک قرائت واحد عمومی در قرون نخست هجری و دلیل صحت انحصاری قرائت کنونی قلمداد نمود.