تاثیر قرآن و حدیث بر دیوان آیت‌الله غروی اصفهانی

یکی از صاحب‌ذوقان صاحب‌نظر که از تخصّص روایی، قرآنی، فقهی و اصولی خود در اشعار حسینی بهره گرفته و در دیوان شعر خود، احساسات ناب و شور و شعور خود را با بهره‌گیری از مضامین قرآن و حدیث و درآمیختن آن با صنایع ادبی و جنبه‌های هنری زبان، نسبت به سالار شهیدان و حوادث عاشورایی و کربلایی به شیوایی بیان کرده، آیت‌الله غروی اصفهانی است و عمده‌ی دیوان شعر او هم در این موضوع است. با توجّه به آگاهی ژرف یک فقیه از این حوادث، بررسی بازتاب این موضوع در اشعار ایشان می‌تواند بسیار مفید باشد. از این‌رو، در این مقاله، اشعار حسینی و عاشورایی ایشان از جنبه‌های روایی و قرآنی بررسی شده است؛ جنبه‌هایی مانند: بهره‌گیری از تلمیح و اقتباس از آیات و تعابیر قرآنی مانند: «انشقّ القمر»، «دنی فتدلّی»، «الست»، «نفس مطمئنّه»، «سدرة المنتهی» و جز اینها، استفاده از مضامین قرآنی و قصص انبیا مانند موسی، مسیح، نوح، سلیمان، داود، خضر، ایّوب، آدم و خاتم در راستای بیان هنرمندانه‌ی احساسات حسینی، بهره‌گیری از صناعات ادبی لفظی و صنایع معنوی و مباحثی از علم بیان، در راستای بیان احساسات دینی و قرآنی و بیان مناقب و مراثی حسینی.

The Effect of the Qur'an and Tradition on Ayatollah Gharavī Isfahānī’s Divan of Poems

The Holy Qur'an, in the 105th verse of the chapter Hood, divides people into two categories of blessed and unblessed. Unblessedness denotes deprivation and lack of goodness. 'Oswah' (exemplar) is another term meaning a role model or a leader. However, 'ta'assī' (imitation) refers to the act of following the behaviors and actions of others. Take note that one of the educating methods used in the Qur'an is providing a role model and since role models are easily accessible for people, it is proper to attach prime importance to introducing unblessed figures. One of the aims of the Qur'an in relating the life stories of people is to describe their inappropriate behaviors so that they serve as examples to avoid and other people take a lesson from them. In the present study, we discuss the causes of unblessedness such as counting Quranic verses false, sensualism, greed, avarice, etc. We then deal with different types of unblessed people and their examples including Satan, Cain, son of Noah, the People of the Elephant, the People of 'Ād, etc.