امامت از دیدگاه شیعۀ دوازده امامی با تکیه بر براهین عقلی و آیات و روایات

مساله امامت از دیرباز مطمح نظر متکلّمان و مفسّران نامدار اسلامی بوده است. فرقه‌های اسلامی در هیچ یک از مسائل دینی به سان مساله امامت اختلاف نظر نداشته‌اند. علمای نام‌آور اسلامی، اوّلاً به دو فرقۀ بزرگ شیعه و اهل سنّت تقسیم شدند که جمیع فرقه‌های شیعه در تعیین امام، قائل به نصّ شدند، لیکن همۀ فرقه‌های اهل سنّت قائل به بیعت و اجماع اهل حلّ و عقد در این باب گشتند. فرقه‌های شیعه نیز در امر تعیین امام، از برخی جهات متشتّت گشتند. برخی قائل به نصّ خفیّ و برخی دیگر به عدم عصمت امام نظر دادند. در این میان، شیعۀ اثناعشری بر این باور است که وجود امام با قاعدۀ عقلی لطف اثبات می‌شود، چون امامت از ملحقات نبوّت است. به دنبال اثبات امام با این قاعدۀ عقلی، عصمت و منصوص بودن امام از جانب خدا و رسول را نیز با استناد به عقل و نقل اثبات می‌کنند. نویسندۀ مقاله در این جستار، برجسته‌ترین براهین عقلی شیعۀ دوازده امامی را ذکر نموده، سپس با استناد به آیات و روایات، عصمت و منصوص بودن امام را به اثبات رسانیده است. نکتۀ قابل توجّه در باب امامت، آوردن براهین عقلی نو با نگاهی دیگر می‌باشد و نیز تکیه به کتاب الحجّه اصول کافی است، که دیگر نویسندگان به این دو نکته کم‌توجّه بوده‌اند.

Studying Imamate from Twelver Shia Perspective Based on Rational Reasons and Quranic Verses and Narrations

Denominations of Islam are in complete disagreement with each other when it comes to Imamate; a subject that has been studied by the prominent Islamic interpreters throughout the history. Shia and Sunni are the largest denominations of Islam and in choosing Imam, the former considers the text of the Holy Qur’an as the source of reference and the later believes in Bay’ah (oath of allegiance) and consensus. Moreover, different branches of Shia Islam have contradictory views on the subject of Imamate. Some has an indirect reference to the subject of Imamate; i.e. no specific person is selected as Imam and only the characteristics of such a person are clarified, while others have asserted that Imams are not impeccable. However, Twelver Shia believes that Imamate is proven by the principle of Lutf (grace). In addition, they verify the impeccability of Imam by reasoning and interpretations of Imams sayings. The researcher has studied the most significant arguments of Twelver Shia and then has proved the impeccability of Imam by Quranic verses and narrations (Imams’ sayings). The current paper has tried to study the concept from a new perspective and it was based on the book, AlHujjat Usūl alKāfī that has been neglected in the former studies.