کاربست تحلیل مضمونی در کشف شبکه مضمونی ایمان در قرآن

بی تردید، ایمان موهبت الهی است که انسان به‌وسیله آن می‌تواند مسیر سعادت و تعالی را پیش گیرد. ازاین‌رو مقوله ایمان که فعل اختیاری نفس است، از مهم‌ترین موضوعات اعتقادى در ادیان مختلف به شمار می آید. پیشینیان افعال اختیاری را تنها، نتیجه عامل معرفتی می دانستند؛ اما تتنس فیلسوف و روان‌شناس آلمانی، نفس انسان را دارای سه ساحت مستقل و هم‌عرض معرفتی، عاطفی و ارادی دانسته و معتقد است تاثیر متقابل این ساحات در تحقق فعل اختیاری ازجمله ایمان آوری حائز اهمیت است. پژوهش حاضر با تکیه بر روش «تحلیل مضمون» به بررسی این امور از منظر قرآن پرداخته است. در این راستا، 18 مضمون کلیدی به‌عنوان زمینه های ایمان، از قرآن استخراج و در سه ساحت «معرفتی، عاطفی و ارادی» طبقه بندی و موردبررسی و تبیین قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان می‌دهد ایمان، محصول ترکیب ابعاد سه‌گانه معرفت، عاطفه و اراده است و این سه بُعد در هم اثرگذارند.

analysis of the theme network of the fields of faith in the qur’an

undoubtedly, the category of faith, which is an optional act of the soul, is considered one of the most important religious issues in different religions. the predecessors considered optional verbs to be only the result of the epistemological factor; but tetens, a german philosopher and psychologist, considers the human soul to have three independent and equally wide cognitive, emotional, and volitional spheres and believes that the mutual influence of these spheres is important in the realization of voluntary action, including belief. the current research has investigated these issues from the perspective of the quran, relying on the &theme analysis& method. in this regard, 19 key themes as fields of faith based on the mentioned theory were extracted from the qur’an and classified into three areas of &cognitive, emotional and volitional& and analyzed and explained. the findings of the research show that faith is the product of the combination of the three dimensions of knowledge, emotion and will, and these three dimensions work together.