رویکردی انتقادی به دیدگاه رشیدرضا دربارۀ زیارت قبور در مقارنه با دیدگاه علامه طباطبائی

زیارت قبور صالحان و اولیای الهی همواره مورد توجه بوده، تا جایی که بسیاری از علما زیارت قبور را سنت شمرده‌اند و بر جواز آن ادعای اجماع کرده‌اند. از سوی دیگر، ابن‌تیمیه و برخی دانشمندان اسلام، با پیروی از آیات قرآن و روایات، زیارت قبور را تجویز کرده‌اند و سیره‌ مسلمانان در طول تاریخ اسلام همواره بر مشروعیت، بلکه استحباب سفر برای زیارت مشروعیت سفرهای زیارتی را زیر سوال برد و به حرمت آن فتوا داد و به تبع او، وهابیان و برخی از سلفیان به ترویج افکار و آرای وی پرداختند؛ از جمله، محمد رشیدرضا است که در موارد متعددی از تفسیر المنار، به دفاع از دیدگاه‌های وی پرداخته‌است. این پژوهش با روش توصیفی‌ تحلیلی و با رویکرد انتقادی به دیدگاه‌های صاحب تفسیر المنار و نیز تاکید بر مبانی و اندیشه‌های علامه طباطبائی به این نتیجه رسیده‌ که مشروعیت زیارت قبور، مبتنی بر شواهد قرآنی، روایی و عقلی بوده‌است و اتهامات صاحب المنار مبنی بر تکفیر و مشرک خواندن شیعیان و بدعت شمردن زیارت اهل قبور، با ظواهر و محتوای آیات قرآنی و روایی همخوانی ندارد و چنین نسبت‌ها و تشکیک‌های مذهبی، ناشی از عدم درک صحیح نسبت به مبانی اعتقادی توحیدی شیعه و خلط اوصاف اولوهیت حق تعالی با واسطه‌ها و جلوه‌های الهی در عرصه‌ تکوین و تشریع نظام هستی و پیروی متعصبانه از مبانی ابن‌تیمیه و مکتب سلفیه می‌باشد و زیارت اهل قبور از مصادیق یادکرد و بزرگداشت بزرگان دین و اهتمام به شعائر دینی و تجلی عبودیت پروردگار می‌باشد و مستندات قرآنی، روایی و شواهد تاریخی فراوانی، موید آن وجود دارد.

a critical approach to rashidreza’s view on ziyarat of graves in comparison with allameh tabatabai’s view

visiting the graves of righteous people and saints has always been of great interest, to the extent that many scholars have considered visiting the graves as sunnah and have claimed consensus on its permissibility. on the other hand, ibn taymiyyah and some islamic scholars, by following the qur’anic verses and hadiths, have prescribed pilgrimage to graves, and the history of muslims throughout the history of islam has always questioned the legitimacy, but also the goodness of traveling for pilgrimage, the legitimacy of pilgrimages, and fatwas against it and following him, the wahhabis and some salafists promoted his thoughts and opinions; among them is mohammad rashidreza who has defended his views in many cases of tafsir al-menar. this research with a descriptive-analytical method and with a critical approach to the views of the author of tafsir al-menar and also emphasizing the foundations and thoughts of allameh tabatabai has come to the conclusion that the legitimacy of visiting graves is based on qur’anic, narrative and rational evidence and the accusations of the author of al-menar based on takfir and calling the shias polytheists and considering the visitation of the people of the graves as heresy is not consistent with the appearances and content of the qur’anic verses and narrations, and such religious attitudes and suspicions are caused by a lack of correct understanding of the fundamentals of shia monotheism and the confusion of the attributes of the supreme being with divine mediators and manifestations in the arena of creation and legalization of the system of existence, and fanatical adherence to the principles of ibn taymiyyah and the salafi school, and visiting the graves. it is one of the examples of remembering and honoring religious elders and paying attention to religious rites and the manifestation of god’s worship, and there are many qur’anic documents, narrations and historical evidences to support it.