کاربست «روش تحلیل» در دفاع شیخ صدوق از «حدیث ولایت و حدیث منزلت»

در حال حاضر چیستی و چگونگی به کاربندی «روش تحلیلی» به عنوان یکی از روش‌های تحقیق، برای فراگیران و نوپژوهان رشته‌های الهیات و معارف قرآن و حدیث دغدغه‌ای جدی است؛ حال آن که این روش از دیرباز در متون و دانش‌های کلام، فلسفه و فقه مورد استفاده بوده‌است. در مقالۀ پیش‌رو برای توضیح و شناساندن این مفهوم (تحلیل) از دو شیوۀ تعریف مفهومی (بحث نظری در باب چیستی روش تحلیلی) و تعریف بالاشاره (ارجاع مستقیم یا نشان دادن نمونه‌های عینی از تحلیل در متون حدیثی) بهره بُرده شده‌است. در «روش تحلیلی» که متکی بر فعالیت و خلاقیت ذهنی پژوهشگر است، تلاش می‌شود تا مدعایِ کلی یک گزاره تجزیه شده و احتمالات مختلف درباره معنای دقیق هر جُزء و به تَبَع آن معنای کلی و راستین مدعای کلی گزاره تعیین شود. برای نمونه و رعایت حال مخاطبان [دانش‌پژوهان معارف دینی]، متنی از شیخ صدوق انتخاب شده است. صدوق که بیشتر به عنوان یک مُحدِّث شناسانده می‌شود، در دفاع از آموزه‌ امامت و ولایت علی (علیه‌السلام) به عنوان یک اندیشهورز و متکلِّم امامی حضور یافته و با استفاده از روش تحلیلی در تفسیر دو حدیث «ولایت و منزلت» در کتاب معانی الاخبار می‌کوشد تا مضمون اصلی این دو حدیث را که همان ولایت امیرالمومنین علی علیه‌السلام است، اثبات نماید.

Applying Analysis Method to Sheikh Saduq’s Defense of Hadith of alWilaya and alManzila

At the present, what and how to use the Analytical Method as one of the research methods is a serious concern for learners and novices in the fields of theology and the teachings of the Qur’an and Hadith; However, this method has long been used in texts and knowledge of Kalam, Philosophy and Jurisprudence. In this article, to explain and introduce this concept (Analysis), two methods of conceptual definition (theoretical discussion on what is the analytical method?) and high definition (direct reference or showing objective examples of analysis in hadith texts) have been used. In the Analytical Method, which relies on the researcher’s mental activity and creativity, it attempts to determine the general claim of a degenerate proposition and different probabilities for the exact meaning of each component, and consequently the general meaning of the general statement of the proposition. As an example, a text has been selected from Sheikh Saduq. Saduq, who is most often identified as an adventurer, has defended the teachings of Imamate and Ali (AS) as a thinker and theologian of Imami, using an analytical method in the interpretation of two hadiths, alWilaya and alManzila In the Book of Meanings, AlAkhbar begins to prove the main theme of these two hadiths, which is the same authority as Imam Ali (AS).