بررسی و نقد رویکرد تشبیهی ابن‌تیمیه در تفسیر صفات خداوند در قرآن کریم

موضوع شناخت خداوند و صفات او در قرآن، صورت‌های متعددی از تشبیه و تنزیه را بر مسلمین آشکار می‌کرد که فهم و توضیح آن، نگرش‌های کلامی تشبیهی و تنزیهی متقدم را پدید آورد. در این میان، رویکرد تشبیهی و موسوم به اهل‌ تشبیه از سده اول اسلامی با تحولات متعددی همراه شد و پس از مقاتل‌بن سلیمان و محمدبن کرّام به ابن‌تیمیه رسید که نماینده حنابله در روزگار خود بود. ابن‌تیمیه در تفسیر همانند اهل‌ حدیث متقدم، صورت آیات را مبنا قرار می‌دهد و این باور را با نوعی تعطیل عقلی همراه می‌سازد. استنادهای حدیثی ابن‌تیمیه نیز مبتنی بر احادیثی است که تنها از سوی اهل‌حدیث رواج یافته‌است. بر این اساس، تنها زمانی می‌توان به اندیشه وی روی آورد که اولاً مانند او قائل به تعطیلی تعقّل در باب جمع جسمانیت خدا با اوصاف تنزیهی او در قرآن باشیم. ثانیاً با رویکرد حدیثی وی به سراغ احادیث برویم و از آنان تایید بگیریم. در غیر این صورت، با فرض اینکه فردی از اهل ‌سنت باشد، اما به مبانی ابن‌تیمیه قائل نباشد، نخواهد توانست مانند او فکر کند و به آنچه او مدعی است، ایمان آورد.

Ibn Taymiyyah Review Assimilational Approach in the Interpretation of the Attributes of God in the Holy Quran

Knowledge of God and His attributes offered in the Quran revealed numerous approaches of Simile and purification to Muslims.  Understanding and explaining it created earlier theological approaches to simile and purification. The simile and metaphor approach, known as the AhlTashbih since the first century of Islam, has been associated with multiple variations and then Mqatl Ben Solomon and Mohammed Ben Kram, came to Ibn Taymiyyah to be representatives of the Hanbali in his day. Like the AhlTashbih earlier, Ibn Taymiyya based the work on a literal interpretation of the Quran verses and accompanied this belief by a kind of avoidance of rationality. The hadith Citations of Ibn Taymiyya are also based on the Hadiths spread by only the Ahle Hadith. Accordingly, we can turn to this thought only if: We similarly avoid rationality and God’s transcendental attributes in the Quran; and second, we refer to Hadiths using his approach to get verification. Otherwise, if a person is Sunni, but does not respect the principles of Ibn Taymiyyah, he won’t be able to think like him and believe in what he did.