بررسی روابط متنی قرآن (مطالعه موردی سوره احقاف)

امروزه مطالعات میان‌رشته‌ای در تمامی علوم به‌ویژه علوم انسانی از اهمیّت زیادی برخوردارند. از جمله این مطالعات، می‌توان به مطالعات بین‌رشته‌ای علوم قرآنی و زبان‌شناسی اشاره کرد. هدف از پژوهش حاضر، ارائه یک نظریّه معنایی نظام‌مند برای توجیه روابط متنی موجود در قرآن می‌باشد. در این پژوهش، پژوهندگان به دنبال بررسی انسجام، پیوستگی و روابط متنی در سوره احقاف می‌باشد. بدین منظور، علاوه بر نظریّه انسجام، از نظریّه ربط که از رویکردهای جدید مطالعات زبان‌شناسی می‌باشد، نیز استفاده شده است. در راستای نیل به این هدف، ابتدا متن سوره به چند حوزه معنایی تقسیم شده، سپس انسجام درون و بین‌آیه‌ای هر حوزه معنایی بررسی شده است. ربط هر حوزه معنایی و عوامل ارتباطی که مجموعه‌ای از آیات را در یک حوزه معنایی قرار می‌دهد، در مرحله بعد بررسی شده‌اند. در پایان انسجام بین همه حوزه‌های معنایی تشکیل‌دهنده سوره و نیز ربط و عوامل ربط بین‌حوزه‌ای نیز مشخّص شده‌اند. یافته‌های پژوهش پیش‌ رو حاکی از آن است که آیات سوره احقاف علاوه بر انسجام درون و بین‌آیه‌ای، از انسجام بین‌حوزه‌ای نیز برخوردار است. آیه‌های هر حوزه معنایی و نیز حوزه‌های معنایی مختلف، از طریق عوامل ربط همچون شمول معنایی، ارجاع ضمیر پیش‌آیندی، ارجاع ضمیر پس‌آیندی، قیاس، تقابل و تمثیل، به هم مرتبط می‌شوند.

Textual Relations of Quran (Case Study of Ehqaf Surah)

Abstract Nowadays, interdisciplinary studies, especially in the humanities, are of high importance. Among such studies, we can refer to studies between Quran sciences and linguistics. The aim of the present research is presenting a systematic semantic theory in order to justify the textual relations in Quran. In this research, researchers aim to review the cohesion and textual relations of Ehqaf Surrah. Therefore, apart from the theory of cohesion, the theory of relation as a novel theory in linguistic has been used. In order to reach this goal, the text has been divided into different semantic areas and then, the intra and interverse cohesion of each area has been investigated. In the next stage, the relation of each semantic field and relational elements which put different verses in different areas have been investigated. In the end, the cohesion between all semantic areas and the relation and relational elements between these areas has also been identified. The findings of this research indicate that the verses of Ehqaf Surrah, apart from intra and interverse cohesion, have cohesion between semantic areas. The verses of each semantic area are related to each other using different devices such as inclusion, referral of adverbs, comparison, and simile.