نقد و بررسی نظریّه برخی از مستشرقان در باب تناقض در آیات قرآن کریم

اعجاز قرآن در دانش علوم قرآن از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است، چراکه بودن قرآن از سوی خدا، از رهگذر اعجاز آن اثبات می‌شود. یکی از وجوه اعجاز قرآن که از صدر اسلام تاکنون مورد توجّه دانشمندان بوده است، اعجاز آن در پیراستگی از اختلاف است. اثبات اعجاز قرآن در پیراستگی از اختلاف، بر پیش‌فرض‌ها و مقدّماتی استوار است. یکی از آن مقدّمات، پاسخگویی به شبهات و آیات موهِم اختلاف و تناقض است. لذا شناخت دقیق آرای خاورشناسان درباره قرآن کریم و نقد علمی دیدگاه‌های آنان برای ما مسلمانان ضرورتی انکارناپذیر است. روش تحقیق در این پژوهش، مطالعه کتابخانه‌ای و رویکرد آن، توصیفی، تحلیلی و انتقادی است. باید گفت صرف ‌نظر از انگیزه مستشرقان از ادّعای وجود اختلاف در آیات  قرآن، یکی از عللی که موجب توهّم اختلاف و تناقض در میان آیات قرآن شده، در نظر نگرفتن قواعد صحیح در تفسیر آیات و بی‌توجّهی به شرایط تناقض است. از این رو، در نظر نگرفتن مبانی و قواعد صحیح در تفسیر آیات قرآن و در نظر نگرفتن شرایط تناقض، از جمله عوامل اصلی ایده آنان است. لذا چون آنان تصوّر درستی از تعریف تناقض ندارند، هر آیه‌ای را که با آیه دیگر به نوعی متفاوت باشد، مصداق تناقض دانسته‌اند، درحالی که زمانی می‌توان ادّعا کرد میان دو آیه تناقض وجود دارد که اختلاف آن دو به گونه‌ای باشد که همواره از صدق هر یک، کذب دیگری و از کذب هر یک، صدق دیگری لازم آید. در این مقاله بیان شده که هیچ یک از شبهات آنها مبتنی بر دلیل علمی و منطقی نیست و تنها بر اساس پیش‌فرضهای نادرست است.

Studying the Orientalists oncerning Contradiction in Quran Verses

Quran’s miracles in Quran’s science enjoy special status because its creation from God proves its miracle. One of the miraculous points of Quran which has been considered by the thinkers since the first periods of Islam is its miracle in being away from any deviation and difference. The confirmation of Quran’s miracles is based on some presuppositions and preparations. One of these preparations is answering to doubts and delusive verses of difference and contradiction.  Hence,  the  exact  recognition  of  orientalists  related  to  Quran  and  scientific critique in their points of view are considered as an inevitable requirement for Muslims. The methodology in the present librarybased study and its approach is descriptive, analytical and critical. And also it must be mentioned that regardless of the Orientalists’ motivation in claiming the existence of difference and deviation in Quran’s verses, one of the reasons which made the illusion of difference and contradiction in Quran’s verses is ignoring rules in commenting verses and disregarding the conditions of contradiction. Therefore, disregarding correct bases and rules in commenting and discussing Quran’s verses as well as disregarding the condition of contradiction are the main factors in their ideology and justification. Therefore, because they do not take a proper perspective for defining contradiction, they have considered any verse which is somehow different from another verse as the matter of contradiction. While there can be claim for contradiction between two verses when the difference is so that refuting one completely leads to accepting the other and vice versa. As a result, it was mentioned in this article that none of their doubts is not based on a scientific and logical reason but based on incorrect presuppositions.