گونه شناسی براهین توحیدی در قرآن

قرآن کریم برای اثبات وجود خدا و یکتایی او، براهین فراوانی یادآورشده است این فراوانی و کثرت براهین همیشه مورد توجه متکلمان و پژوهشگران علوم قرآنی بوده و از دیر باز برای غلبه بر این کثرت و سهولت مواجهه با آن تلاش کرده اند تا براهین را براساس تشابهات و تفاوت های آن طبقه بندی کنند. طبقه بندی براهین توحید در قرآن به: الف( براهین آفاقی ب( براهین انفسی ج( و براهین شهودی که مستفاد از آیه 35 سوره فصلت است از این قبیل میباشد. تحقیق پیش رو با روشی توصیفی تحلیلی درصدد پاسخ - -گویی به این سوالات است که : 1( بر اساس ویژگیهای ساختاری و ضمونی، چگونه میتوان حجم زیاد این براهین در قرآن را طبقهبندی کرد؟ 2( نمایندگان واقعی و زیرگروهای هر یک از این طبقات کدامند؟5( آثار این طبقه بندی و نمایندگان واقعی آن چیست؟ با فحصی که در این مقاله انجام شد، مجموع براهین توحید در قرآن به سه طبقه دسته بندی شد، آنگاه دوازده نماینده واقعی از آنها با روشی منطقی و کاملاً قرآنی گونهشناسی شد تا شناخت تشابهات و تفاوتهای براهین و تبیین آنها آسانتر شود. بر اساس یافته های این پژوهش، تعدد براهین مرهون تعدد حدود وسطاست و قرآن از حد وسطهای گوناکونی بهره و... گاهی با قیاس اقترانی وگاه با قیاس استثنایی » یتوفاکم « و گاه با » خلقکم « گرفته است.گاهی با حد وسط و... استدلال نموده است. آثار این تنوع، یکی اتمام حجت بر همگان است و دیگری؛ دادن فرصت به توده مردم و سطوح میانی جامعه، تا بتوانند به آسانی معارف عمیق قرآنی را دریابند و زمینه مفاهمه و گفتگو را فراهم سازد.

typology of monotheistic arguments in the qur’an

the topics related to life after death are among the most complex theological topics, and one of these topics is the quality of reward for actions in life after death. the current research - using the library method in collecting information and the descriptive-analytical method in classifying data and the critical method in evaluating the views - has come to the conclusion that the commentators have presented five opinions about the quality of the hereafter reward. these views are 1) the manifestation of the book of deeds, not the deeds themselves, 2) seeing the punishment of the deeds, 3) the manifestation of the deeds themselves and good and bad morals, 4) the destruction of the worldly form and the manifestation of the afterlife form of actions, 5) the emergence of a real relationship between actions and rewards. this research evaluates these five points of view and in a novel discussion, identifies thirteen categories of quranic verses in the framework of the research problem and analyzes the above five points of view with thirteen categories of verses and shows them in the end. the combination of sadra’s and allameh tabatabai’s views is the correct answer to the research question, and other views are not completely compatible with the quranic verses.