گونه‌شناسی تحلیلی انتقادی دیدگاه‌ها در تفسیر فقر‌ه «کَذلِکَ زَیَّنَّا لِکُلِّ اُمَّةٍ عَمَلَهُم» (انعام/ 108) و بررسی مراد از آن در پرتو نظریه اعتباریات

خداوند متعال که خیر و کمال محض است و بندگان را به اطاعت خود فراخوانده و از معصیت بازداشته در فقره «کَذلِکَ زَیَّنَّا لِکُلِّ اُمَّةٍ عَمَلَهُمْ» از آیه 108 سوره انعام، تزیین اعمال همة امت‌ها (اعم از مومن، کافر و مشرک) را به خود نسبت داده است، اینکه این تزیین به چه معناست و از چه روی به خداوند نسبت داده شده چالشی است که مفسران در تفسیر این فقره با آن مواجه بوده‌اند. پژوهش حاضر که با روش توصیفیتحلیلی سامان یافته دیدگاه‌های مفسران در تفسیر این فقره را به پنج گونه تقسیم کرده که به نظر می­رسد چهار گونه اول یعنی دیدگاه‌های «ظاهرگرا» «تاویل‌گرا» «تخصیص‌گرا» و «فردگرا» قابل پذیرش نبوده و هر کدام به دلایلی رد می‌شوند؛ در این میان تنها دیدگاهی که آن را ناظر به «ارزش‌های اجتماعی» امت‌ها می‌داند، قابل پذیرش است. ارزش‌های اجتماعی از نوع اعتباریات اجتماعی متغیر به شمار می‌روند، بنابراین ممکن است در هر جامعه‌ای نسبت به جامعه دیگر متفاوت باشند، اما چون خداوند بشر را به گونه‌ای خلق کرده که وقتی جامعه انسانی تشکیل می‌شود ارزش‌هایی در آن اعتبار می‌شوند، خداوند این ارزش‌ها را به خود نسبت داده است. ولی این به معنای منتسب ساختن گمراهی و شرک (و به طور کلی ضدّ ارزش‌ها) به خداوند نیست، زیرا ارزش قلمداد شدن این موارد حاصل ادراک حقیقی نادرست است که به خود انسان‌ها منتسب است، آنچه به خداوند انتساب می‌یابد ادراکات اعتباری است که بر آن ادراک حقیقی نادرست مترتب شده است.

critical-analytical typology of views in the interpretation of kazāleka zayannā lekolle ommaten amalahom [as such we have made the actions of each nation seem pleasing] (an’am/108) and examining its meaning in the light of etebariat [contingents] theory

the almighty god, who is pure goodness and perfection, and has called his servants to obey him and restrained them from sinning, has attributed to himself the adornment of the actions of all nations (believers, disbelievers and polytheists) in the verse &kazāleka zayannā lekolle ommaten amalahom& (as such we have made the actions of each nation seem pleasing). what is the meaning of decoration and in what way is it attributed to god is challenges that the commentators have faced in the interpretation of this paragraph. the current research that conducted by descriptiveanalytical method has divided the viewpoints of the commentators in the interpretation of this paragraph into five types; it seems that first four types that have been named: &literalistic&, &interpretive&, &specificationist& and &individualistic& viewpoints are not acceptable and each of which is rejected for some reasons; in the meantime, only the view that considers it to be in charge of the &social values& of the nations is acceptable. social values are a type of variable social values, so they may be different in each society compared to another society, but because god created mankind in such a way that when human society is formed, values are recognized in it, god attributed these values to himself but this does not mean attributing misguidance and polytheism (and in general antivalues) to god, value consideration of these things is the result of false real perception that is attributed to humans themselves, what is attributed to god are credit perceptions based on that false real perception.keywords: verse 108 of surah an’am, making actions seem more pleasing, social values, etebariat [contingents].