ضوابط روشی انتساب نظریه‏ های علمی به قرآن در مطالعات میان رشته‌ای از دیدگاه آیت ‏الله جوادی آملی

پژوهش‎های میان‎رشته‎ای قرآنی گر چه از یک‏سو، پیوند مستحکم علم و دین و از سوی دیگر در تبیین اعجاز علمی و از سوی سوم در تفسیر علمی، کاربرد دارد؛ اما در صورت بی‏توجهی به ضوابط فهم صحیح و عدم برداشت صحیح از قرآن، انتساب و انطباق نظریات علمی با آن، نوعی تفسیر به رای، ایجاد التقاط و تحمیل و تحریف، محسوب می‏شود. بدبن رو استخراج و کاربست ملاک‎های ارزیابی پژوهش‎های میان‎رشته‎ای قرآنی ضروری است. این پژوهه در صدد است با روش توصیفی، ضوابط فهم صحیح قرآن را از دیدگاه آیت‎الله جوادی آملی، استخراج و معرفی نماید. یافته های این جستار نشانگر آن است که هر چند از دیدگاه ایشان، فهم قرآن برای عموم ممکن و لازم است؛ اما استناد و احتجاج به برداشت‏ها، از نظر روشی منوط به رعایت شش نکته؛ شامل 1.توجه به ادبیات عرب و علوم پایه بدون اصالت دادن به قواعد اعتباریِ آن علوم، 2. توجه به گوناگونی گزاره‏های قرآنی از نظر اِخباری، اِنشایی، تمثیلی و نمادین بودن، 3. مد نظر قرار دادن پیوند حقایق جهان‎شناختی با خداشناختی در قرآن و اختلاف زبان قرآن با بیان علم، 4. بهره‏مندی روشمند از عقل و یافته‏های علمی در فهم قرآن و پرهیز از هرگونه التقاط، تحمیل و تطبیق های نامدلل، 5. پرهیز از جمود بر شان نزول و مصادیق در عین توجه به آنها و 6. کنار نهادن هر گونه قیاس و استحسان است.

Methodological Criteria for Attributing Scientific Theories to the Qur’an in Interdisciplinary Studies from the Viewpoint of Ayatollah Javadi Amoli

Quranic interdisciplinary researches provide a strong connection between science and religion, help explaining the scientific nature of the miracles of the Qur’an, and are used in scientific interpretation; however, in case of disregarding the criteria of correct understanding and interpreting the Qur’an, attributing and adapting scientific theories to it would then lead to subjective interpretation, eclecticism and distortion. It is necessary to extract and apply the correct criteria for interdisciplinary Qur’anic research. This study intends to extract and introduce the criteria of correct understanding of the Qur’an from the viewpoint of Ayatollah Javadi Amoli, using a descriptive method. The findings of this study indicate that although from his point of view, understanding the Qur’an is possible and necessary for the public, methodologically, citing and reasoning the arguments requires attention to the following six points: 1. A good knowledge of Arabic literature and basic sciences without giving essential importance to their relative rules, 2. Attention to the variety of Qur’anic propositions in terms of expression, manner of writing, allegorical nature and symbolism, 3. Attention to the connection of cosmological facts with theology in the Qur’an and the difference between the language of the Qur’an and the language of science, 4. Methodological use of reason and scientific findings in understanding the Qur’an and avoiding any eclecticism, imposition and unreasonable adaptations, 5. Attention to the occasions and circumstances of revelation, 6. Putting aside any analogy and istihsan (juristic discretion).