تحلیل و نقد رویکرد محدث فتونی در باب امکان تفسیر قرآن برای غیر معصومین

«امکان تفسیر قرآن برای غیر معصومان» از موضوعاتی است که محدث فتونی در مقدمه تفسیر مرآه الانوار بدان پرداخته و در صدد جمع میان روایاتِ آن برآمده. او با استناد به روایات متعدد، علم به قرآن را منحصر در اهل‌بیت(ع) دانسته و ادعا می‌کند که غیر آن بزرگواران، بدون ارشاد ایشان و عنایت خدا، اکثر تنزیل و ظاهر قرآن را نمی‌فهمند تا چه رسد تاویل و باطن آن را. وی در گام بعد، با ذکر برخی آیات و روایاتی که عموم مومنان را به قرآن و تامل در آن فرا خوانده و با اشاره به صحابه‌ای که عالم به تاویل قرآن بوده‌اند، تفسیر و تاویل قرآن را برای کسانی که نزد ائمه(ع) شاگردی کنند و اصول و قواعد تفسیری را از سخنان ایشان استنتاج کنند، ممکن می‌داند. این مقاله در گام نخست، ادعای اول فتونی را نقد و تکمیل می‌کند و با استفاده از روایات مورد پذیرش خود او، حتی فهم اندک مخالفین ائمه(ع) از قرآن را هم به آن بزرگواران برمی‌گرداند و تبیین جامع‌تری را در جمع روایات مربوطه ارائه می‌دهد و در گام بعد، بر محور تفکیک «تعلّم اصول تفسیری روایات اهل‌بیت(ع)» از «تعلّم باطنی نزد اهل‌بیت(ع) و کسب نور از ایشان» و با اثبات ذومراتب بودن این تعلّم و تنوّر، نقد و تکمیلی بر نحوه استدلال فتونی در اثبات امکان تفسیر قرآن برای شاگردان ائمه(ع) دارد.

analyzing and critiquing of fatuni's view about the possibility of interpreting of Qur'an by nonimam person

The possibility of interpreting of the Qur'an by a nonImam person, is one of the topics that Fatuni has discussed and summarized its relevant narratives in the preface of the Mera'at alAnwar. Based on a lot of narratives, he claims that the Qur'an knowledge is completely specific to Ahlalbeyt, and without their guidance and the God favor, others will not understand even the descent and the appearance of the Qur'an, let alone its interpretation and inwardness. In the next step, by addressing some verses and traditions that invite believers to Qur'an and reflection to it, and by mentioning those Ahlalbeyt companions who have been the Qur'an interpreter, he considers the possibility of Quran interpretation and explanation by those who are the students of the Imams and learn from them the principles of interpretation. The author of this article, in the first step, completes the Fatuni`s first claim, and according to traditions accepted by him, attributes even the little understanding of Imams's opponents of the Qur'an to imams themselves and provide a more comprehensive explanation of the related narratives. in the next step, the author discusses that the method of Fatuni` reasoning to prove the possibility of Qur'an interpretation by Imams's disciples is incomplete and provides further proofs.