تحلیل فطرت خداخواهانه انسان از منظر آیات قرآن

قرآن کریم برخی از ویژگی‌های انسان را فطری و غیراکتسابی و مقتضای ذات و درون انسان معرفی می‌کند. یکی از این ویژگی‌ها، «فطرت خداخواهی انسان» است. در قرآن کریم، ساختار وجودی انسان، خداآشنا و خداخواه است و این مسئله به هیچ وجه ناشی از یک سلسله عوامل بیرون از ذات و مسائل اجتماعی، تربیتی و جغرافیایی نیست. البته برای شکوفایی این ویژگی درونی باید هر انسانی سطحی از رشد شخصیتی را از سر بگذراند و به لحاظ رفتاری در وضعیتی سالم و اخلاقی باشد. در غیر این صورت، فطرت به شکوفایی نمی‌رسد و دچار انحراف می‌شود، هرچند در مواقع اضطرار و در بن‌بست‌ها، این ویژگی خود را نشان می‌دهد، اما اگر وضعیت روحی و رفتاری مطلوب نباشد، پنهان می‌شود و آدمی دچار حیرت و سردرگمی می‌گردد. برای این ویژگی فطری، البته یک سلسله دلایل عقلی نیز وجود دارد که مفسران به آن‌ها اشاره کرده‌اند. این ویژگی فطری هم با آموزه‌های وحیانی نسبت دارد و هم با عوالم پیشین که در این زمینه، اختلاف جدی میان مفسران وجود دارد.