تحلیل نیاز زیست‌محیطی دریاچه ارومیه در شرایط مختلف با استفاده از مدل یکپارچه ارزیابی منابع آب weap

دریاچه ارومیه بزرگترین دریاچه کشور و دومین دریاچه شور در دنیا محسوب می‌شود. اجرای طرح‌های توسعه مدیریتی و کشاورزی بر منابع آب حوضه آبریز دریاچه ارومیه و اکوسیستم آن تاثیر می‌گذارد؛ که نیازمند مطالعه و تحقیق می‌باشد. برآورد نیاز زیست‌محیطی دریاچه و لحاظ نمودن آن در بهره‌برداری از طرح‌های توسعه حوضه آبریز، می‌تواند منجر به حفاظت از عملکردهای اکولوژیک و هیدرولوژیک آن گردد. در مقاله حاضر از ابزاری برنامه‌ریزی جامع و یکپارچه منابع آب weap جهت بررسی پاسخگویی به تامین نیاز زیست‌محیطی دریاچه استفاده شد. بهمنظور تحقق این هدف ابتدا در یک دوره 13 ساله (2020-2007) شبیهسازی اولیه صورت گرفت، سپس در راستای هدف تحقیق در بازه زمانی 30 ساله (2050-2021) سناریوسازی شد. مدل ساخته شده با شاخص‌های آماری برازش رگرسیونی (r2)، شاخص نش-ساتکلیف (nse)، مقدار مجذور میانگین مربعات خطا (rmse) مورد ارزیابی قرار گرفت؛ که مقادیر آن‌ها بهترتیب برابر 0.99، 0.78، 0.871مترمکعب برثانیه برآورد شد؛ که میزان خطای قابل قبولی از مدل را نشان می‌دهند. نتایج نشان داد: حجم آب متوسط ماهیانه ورودی به منطقه مدل‌سازی در ماه‌های گرم تابستان نسبت به ماه‌های دیگر کاهش چشم‌گیری داشته است، علت این امر کاهش رواناب‌های سطحی و زیرزمینی، توسعه کشاورزی و افزایش جمعیت، کاهش راندمان مصرف آب و کاهش جریانات بازگشتی کشاورزی، توسعه طرح‌های نابسامان مدیریتی، کاهش بارندگی‌ها و بالا بودن میزان تبخیر در فصول گرم می‌باشد؛ که نیازمند مدیریت صحیح و تدوین برنامه‌های توسعه‌ای استراتژیک با چشم‌انداز حفاظت از محیط زیست و علی‌الخصوص حفظ و احیاء دریاچه ارومیه می‌باشد.

allocation and prioritization of water resources of lake urmia using optimal weap modeling

lake urmia is the largest lake in the country and the second salt lake in the world. implementation of development and agriculture plans has a direct impact on the quantity and quality of water in the lake. estimating the environmental water needs of the lake and considering it in the operation of watershed development plans, can lead to the protection of its ecological and hydrological functions to be. in the present paper, using the weap water resources allocation model, the response of the basin to the selection of methods for allocating the environmental needs of dams is studied. in order to achieve this goal, 2020 was first selected as the base year, then scenarios in a period of 30 years (2050-2021) were evaluated by the weap model. the mean square squared error (rmse) was 0.871 and the relative error percentage was 11.66, which is an acceptable error. the average monthly volume of water entering the area in july, august, and september has decreased significantly compared to other months, and this is due to low rainfall in the hot season and evaporation in this catchment area and requires proper management and development. development programs with the perspective of environmental protection of wetlands and especially the strategic lake of urmia. by increasing the population, which is the main parameter in the high population growth scenario, it reduces the water consumption efficiency and thus increases the return flow compared to other scenarios.