تاثیرتثبیت مکانیکی و اصلاح دانه بندی خاک بر مقاومت فشاری خشت؛ تجربه ای برای بهبود رفتار فیزیکی خشت در منطقه اردکان یزد

سرزمین ایران دارای آثار باارزش تاریخی و سابقه درخشان در استفاده از خشت میباشد که علیرغم موج کمرنگ شدن این شیوه معماری، امروزه بازگشتی دوباره به آن رقم خورده است. لذا جهت احیاء این شیوه معماری و همچنین حفاظت از میراث معماری خاکی،به عنوان یکی از شیوه های معماری با خاک گرایشاتی به خشت ، در قالب مطالعه آثار گذشتگان (حفاظت) و فعالیتهای اجرایی (معماری معاصر) شکل گرفته است.پژوهش حاضر با فرض امکان بهبود خواص مکانیکی خشت از طریق شناخت خاک آغاز گردیده و هدف خود را بر روی بررسی تاثیر اصلاح دانه بندی خاک بر مقاومت فشاری خشت به‌عنوان یکی از پارامترهای موثر در پایداری سازه های گلین متمرکز کرده است. لذا با اتکا به تجربیات معماران بومی شهرستان اردکان، یزد و بهره گیری از دانش روز، 6 معدن خاک سنتی اردکان (که از قدیم برای خشت زنی استفاده شده و مورد تایید معماران سنتی اردکان است) گزینش شده و نمونه‌های فشاری به دو روش ساخت سنتی و همچنین با بکارگیری روشهای تثبیت مکانیکی(کوبش) با تاکید بر تثبیت فیزیکی (اصلاح دانه‌بندی و افزودن ماسه اصلاح شده به خاک) ساخته شده و نهایتاً مقاومت فشاری آنها، مورد آزمون و تحلیل قرار گرفته است. این مطالعه در قالب یک پژوهش کمی و به شیوه تجربی انجام شده که مبتنی بر مطالعات میدانی، بررسیهای محیطی و روشهای تجربی آزمایشگاهی بوده است.در این پژوهش از ماسه اصلاح شده به منظور اصلاح دانه بندی خاک معادن استفاده شده و نتایج حاصل از آزمون مقاومت فشاری بیانگر بهبود مقاومت فشاری در خشت تولید شده در مقایسه با روش سنتی تولید است. همچنین در درصدهای متفاوت اختلاط ماسه، کاهش یا نوسان مقاومت فشاری دیده میشود، لذا میتوان استدلال نمود که به منظور بهبود مقاومت فشاری خشت تولید شده علاوه بر تثبیت مکانیکی، اصلاح دانه بندی میتواند در تغییر مقاومت فشاری موثر باشد.

The Effect of Mechanical Stabilization and Improving Soil Gradation on the Compressive Strength of Adobe: A Case Experiment for Improving Adobe’s Physical Behavior in the Ardakan Region, Iran

As a country with lots of historical monuments built on earthen structures, Iran has a brilliant background in using adobes as a building material; a fact which has recently brought with it a return to this kind of architecture in spite of the decreasing use of soil architecture in the last few decades. So improving and optimizing clayey materials has been considered an appropriate way to defy the decline of this kind of architecture and revive it, and also to protect the invaluable heritage of soil architecture.This study begins with the presupposition that the mechanical properties of adobe can be improved through understanding soil, and aims at understanding how the improvement of soil gradation affects adobe’s compressive strength as an effective parameter in the stability of clayey buildings. So six mines of Ardakan’s traditional soil (which had been used since the old times in making adobes and is endorsed by Ardakan’s masons) are selected based on the experience of the city’s native architects; then the compressive samples are made through both the traditional method and also using more recent methods of mechanical stabilization emphasizing on physical stabilization (i.e. improving soil gradation and adding improved sand to the soil), and finally the samples are tested and analyzed. In this study, a sample of improved sand is used to improve the gradation of all the mines’ soils, and the results of the tests for compressive strength imply the improvement of this parameter in the adobes made of these soils in comparison with those made through traditional methods. Furthermore, adding different percentages of sand results in a decrease or fluctuation in adobe’s compressive strength; so one can claim that in order to improve the compressive strength of the resulting adobe, in addition to mechanical stabilization, one should also try improving soil gradation.