شناسایی و ارزیابی ریسک در پروژه های ساخت پتروشیمی در ایران؛ مطالعه موردی: هلدینگ پتروشیمی باختر

یکی از اساسی‌ترین موضوعات مطرح در بسیاری از سازمان‌های پروژه‌محور، مدیریت ریسک پروژه‌های درحال انجام آن سازمان است. در این راستا در گام نخست می‌بایست ریسک‌های بالقوه پروژه‌ها، تحت ساختاری نظام‌مند و فراگیر، شناسایی شده و پس از آن با بهره‌گیری از روش‌های مناسب و مطلوب به ارزیابی آن‌ها از حیث احتمال رخداد و نیز میزان اثرگذاری آن‌ها بر اهداف پروژه پرداخته شود. در این مطالعه، با در نظرگیری شرکت هلدینگ پتروشیمی باختر به عنوان یکی از بزرگترین شرکت‌های ایجاد کننده و بهره‌بردار پروژه‌های پتروشیمی در ایران به عنوان مطالعه موردی، به شناسایی و ارزیابی عدم‌قطعیت‌ها و ریسک‌های جاری و محتمل پروژه‌های ساخت پتروشیمی در ایران پرداخته شده است. برای شناسایی ریسک‌ها از دو روش بررسی مستندات و مصاحبه بهره برده شده است. این فرآیند منجر به شناسایی و طبقه‌بندی 104 ریسک بالقوه در پروژه‌های پتروشیمی، در دو دسته و 8 زیردسته، شده است. همچنین از آن‌جا که ارزیابی ریسک‌ها یک فرآیند تصمیم‌گیری شهودی، ذهنی و وابسته به تجربیات گذشته است، برای این مرحله از روش منطق شهودی استفاده شده است. روش منطق شهودی که روشی مبتنی بر تصمیم‌گیری با معیارهای چندگانه و تئوری شواهد دمپسترشافر است، برای مواجهه با چنین قضاوت‌های شهودی و نادقیقی که در فضایی نامطمئن و با نقص در دسترسی به اطلاعات و شواهد انجام می‌گیرد، روشی کارا و سودمند است. استفاده از این روش، علاوه بر ارزیابی و رتبه‌بندی ریسک‌های شناسایی شده، منجر به اندازه‌گیری سطح شناخت از ریسک‌های شناسایی شده نیز شده است.

Identification and assessment of risks in petrochemical projects in Iran; case study: Bakhtar Petrochemical Company

One of the most important issues in many projectoriented organizations is the risk management of the ongoing projects of that organization. In this regard, in the first step, the potential risks of projects should be identified under a systematic and comprehensive scheme, and then, using appropriate and desirable methods, they should be evaluated in terms of their probability and their impact on project goals. In this study, considering Bakhtar Petrochemical Company, a holding company, as one of the largest companies that construct and operate petrochemical projects in Iran as a case study, the current and potential uncertainties and risks of petrochemical projects in Iran have been identified and evaluated. Two methods, namely documentation review and interview, have been used to identify risks. This procedure has led to the identification and classification of 104 potential risks in petrochemical projects in two categories and eight subcategories. Also, since the risk assessment is an evidential, intuitive, and empirical decisionmaking process, the Evidential Reasoning approach has been used for this stage. Evidential Reasoning, based on the MultiAttribute DecisionMaking approach and DempsterShafer’s Theory of Evidence, is a useful and effective method to deal with overly intuitive and inaccurate judgments made in this uncertain environment. Using this method, in addition to assessing and ranking the identified risks, has also produced a measurement of the level of recognition of the identified risks.