ارزیابی پروژه های ساخت بر اساس فاکتورهای ریسک با استفاده از مدل یکپارچه فرایند تحلیل سلسله مراتبی فازی و روش ویکور فازی

برنامه‌ریزی برای مقابله با ریسک و مدیریت آن در هر پروژه‌ای از مهم‌ترین قدم‌هایی است که در ابتدای تعریف پروژه و قبل از شروع کار باید به آن پرداخته شود. پروژه‌های ساخت در محیط پیچیده دینامیکی شروع می‌شوند و به دلیل ارتباط تنگاتنگ بین پارامترهای پروژه و محیط ناشناخته بیرونی با عدم قطعیت و ریسک‌های زیادی مواجه می‌باشند. در این مقاله به ارزیابی و اولویت‌بندی پروژه‌های ساخت بر اساس فاکتورهای ریسک با استفاده از تلفیق روش‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره فرایند تحلیل سلسله مراتبی و روش ویکور در شرایط فازی پرداخته می‌شود. به دلیل وجود عدم قطعیت‌های موجود در داده‌ها از مفاهیم فازی برای مدل‌سازی عدم قطعیت داده‌ها بهره جسته می‌شود. در این تحقیق، فاکتورهای ریسک تاثیرگذار بر موفقیت پروژه‌های ساخت با استفاده از ادبیات موضوع و نظرات خبرگان استخراج می‌شوند. از روش ahp فازی برای تعیین میزان اهمیت فاکتورهای ریسک و از روش ویکور فازی برای ارزیابی پروژه‌های ساخت بر اساس فاکتورهای ریسک استفاده می‌شود. نتایج حاصل از پیاده‌سازی روش ahp فازی نشان می‌دهد که از بین فاکتورهای اصلی ریسک، ریسک زمان و ریسک هزینه اهمیت بالاتری نسبت به سایر فاکتورهای ریسک دارند. همچنین، ضعف در برنامه زمان‌بندی ساخت‌وساز، فروپاشی (عیب و نقص) ساخت، و قیمت بالای مناقصه به‌عنوان مهم‌ترین زیرفاکتورهای ریسک شناخته شدند. در انتها، از روش پیشنهادی برای ارزیابی و اولویت‌بندی 5 پروژه ساخت در حوزه راه‌سازی در اصفهان استفاده می‌شود.

Evaluating construction projects based on the risk factors by using an integrated fuzzy AHP and fuzzy VIKOR model

Planning and managing the risks is the first step that should be performed at the start of projects and before doing the works. Construction projects start in a complex and dynamic environment and due to the close relation between the parameters of projects and unknown environment, they face with the uncertainties and risks. In this paper, construction projects are evaluated by combining multi criteria decision making methods, i.e., fuzzy AHP and fuzzy VIKOR. The fuzzy concepts are utilized for modelling the existing uncertainty in data. For doing so, first a comprehensive list of risk factors affecting on the success of construction projects is taken from the literature review. They are customized by the experts’ opinions and then the final risk factors are selected. The fuzzy AHP is used to determine the importance of the risk factors. The results of applying fuzzy AHP show that the risks of time and cost have high weights among risk factors. Furthermore, weakness in the construction schedule, the collapse, and the high bidding price are determined as the high importance sub factors of risk. Finally, the proposed model is applied for assessing and prioritizing five construction projects in the area of road construction in Isfahan, Iran.