اصول اخلاقی حاکم بر مهندسی نظام مالی اسلامی

نظام مالی اسلامی بر خلاف نظام مالی متعارف، اخلاق‌محور است. از این رو، مهندسی نظام مالی اسلامی می‌باید بر پایۀ اصول و هنجارهای اخلاقی سامان یابد. این اصول و هنجارها که در منابع اصیل اسلامی مانند قرآن و سنت ذکر شده، حقوق و تکالیف شرکت‌کنندگان در یک نظام مالی اسلامی را مشخص می‌سازد و چهارچوب حقوق واحدهای دارای مازاد منابع (پس‌اندازکنندگان) و واحدهای دارای کمبود منابع (سرمایه‌گذاران) را روشن می‌کند. به هر صورت، از طریق مراجعه به قرآن و سنت، برخی اصول حاکم و هنجارهای اخلاقی از قبیل ربوی نبودن؛ غرری نبودن (بی‌اطمینانی مفرط)؛ عدم وجود قمار و میسر (درآمد بادآورده)؛ فقدان کنترل قیمت، دستکاری و دخالت در بازار؛ حق معامله در قیمت‌های عادلانه؛ حق دسترسی به اطلاعات دقیق، کافی و مساوی؛ عدم وجود ضرر، غبن، جهالت، احتکار؛ و ... قابل شناسایی است.    

The Ethical Principles Governing the Engineering of the Islamic Financial System

Unlike the common financial systems, the Islamic financial system is ethics centered. Therefore, the engineering of the Islamic financial system must be organized based on moral principles and norms. These principles and norms which have been specified in the original Islamic references such as the Quran and the tradition, determine the rights and duties of the participants in an Islamic financial system, and clarify the rights of the units with surplus resources (i.e. the savers) and the units with shortage of resources (i.e. the investors). In any case, and by referring to the Quran and the traditions, it is possible to identify some of the governing principles and ethical norms in this regard, such as making sure the money is not usurious,that a transaction is not aleatory (extremely uncertain),and that there is no gambling involved (illegitimate windfall), as well as identifying deficiencies such as the absence of price control, market manipulation and interference, and factors such as transaction fees at fair prices, the right to access accurate, sufficient and equal information, and the absence of any loss, extreme lesion, ignorance, hording, … etc.