آیین جوانمردی، به مثابه الگویی اخلاقی ـ‌ اجتماعی

با نگاهی به جهان امروز و گسترش عرفان‌های نوظهور و گاه غیراخلاقی، و گروش هر چه بیش‌تر انسان‌ها به آن‌ها، گفته می‌شود که ما در عصر بازگشتِ بشر به معنویت، یا بازگشتِ معنویت به زندگی بشر، به سر می‌‌‌بریم. در این‌جاست که ذخیره‌‌‌ها و میراث‌‌‌های فرهنگی جامعه، به مثابه قوای دفاعی بدن آدمی در دوران هجوم بیماری، به کار می‌آید. رسوم و آداب مربوط به مسلک «فتوت» و «جوانمردی»، از جمله این ذخایر معنوی و فرهنگی ایران و اسلام است که به صورت یک سلسله تعالیم اخلاقی و معنوی و یک نوع حکمت عملی برای عامه مردم درآمده و در دوره‌‌‌های فترت، کارساز بوده است. در این مقاله، سعی بر آن است تا با تعمق در متون «جوانمردان» و «فتوت‌‌‌نامه‌‌‌ها» و نیز با بررسی سنت‌‌‌های به جا مانده از ایشان، مثل اخلاق و رفتار زورخانه‌ای و پهلوانی، نظام جوانمردی را معرفی کنیم که با دارا بودن اصول اخلاقی و تعلیمی خاص، همواره منادی ارزش‌های اصیل انسانی و اخلاقی همچون «برابری» و «برادری» و «تندرستی» و «عدالت‌ورزی» و ... بوده است و خود این اصول و مبانی اخلاقی، می‌‌‌تواند الگویی مناسب برای جامعه باشد.