تحلیل مضمون مبانی اسلامی احساس حقارت از دیدگاه آیت‌الله جوادی آملی

برای انسان حکم ارزشی‌ای مهم‌تر از داوری درباره‌ی خویش نیست و احساس حقارت فرد ذیل چنین داوری‌هایی قرار می‌گیرد. گرچه این اصطلاح توسط اندیشمندان متعددی بررسی شده است، اما در تعریف آن اختلاف‌نظر قابل توجهی وجود ندارد. این مفهوم، گستره‌ی نفوذ زیادی در ابعاد مختلف زندگی بشر دارد؛ از کاربرد آن در امور تبلیغی تجاری و کاریکاتور تا اثر سوء آن بر روان افراد. این گستره‌ بیانگر اهمیت و ضرورت پرداختن به این مفهوم است. پژوهش حاضر با هدف دستیابی به دیدگاه صحیح اسلام درباره احساس حقارت، به تحلیل مبانی اسلامی این مفهوم در آثار آیت‌الله جوادی آملی به‌عنوان اندیشمند اسلامی معاصر پرداخته و با استفاده از روش تحلیل مضمون به این سوال پاسخ داده است که مضامین حاصل از مبانی اسلامی احساس حقارت از دیدگاه آیت‌الله جوادی آملی چگونه است؟ بررسی‌ها نشان‌دهنده‌ی دو سنخ از احساس حقارت است. مضمون فراگیر احساس حقارت ممدوح، یعنی احساس حقارت در برابر خداوند و در نفس خود که شامل مضامین سازمان‌دهنده: عامل (معرفت خداوند و قرب به خداوند) و اثر (قرب به خداوند، رشد و کمال فردی و عزت نزد دیگران) است و مضمون فراگیر احساس حقارت مذموم که در ابتدا به دو مضمون فرعی فردی و اجتماعی ملی تقسیم می‌شود. بعد فردی آن شامل مضامین سازمان‌دهنده: عامل (سرکوب استعداد و نام حقیرانه)، اثر (معنوی، اجتماعی) و راهکار (باورهای دینی و سیاست‌گذاری اجتماعی) می‌شود.

analysis of the theme of the islamic foundations of feeling inferior from the point of view of ayatollah javadi amoli

for a human, there is no value judgment more important than judgment about oneself, and the feeling of inferiority of a person is subject to such judgments. although this term has been examined by many thinkers, there is no significant difference of opinion in its definition. this concept has a wide range of influence in different dimensions of human life; from its use in propaganda commercial affairs and caricature to its bad effect on people’s psyche. this range shows the importance and necessity of dealing with this concept. with the aim of attaining the correct view of islam about the feeling of inferiority, the present study has analyzed the islamic foundations of this concept in the works of ayatollah javadi amoli has answered the question that the themes resulting from the islamic foundations of the feeling of inferiority how is amoli from ayatollah javadi’s point of view? studies show two types of feelings of inferiority. the overarching theme of the feeling of inferiority, that is, the feeling of inferiority in front of god and in oneself, which includes the organizing themes: agent (knowledge of god and closeness to god) and effect (closeness to god, personal growth and perfection, and honor in the eyes of others) and the overarching theme the feeling of reprehensible inferiority, which is initially divided into two sub themes, individual and socio national. its individual dimension includes organizing themes: agent (suppression of talent and humble name), effect (spiritual, social) and solution (religious beliefs and social policy).