مبانی سلوکِ اخلاقی ابوذر برپایۀ روایاتِ او

از میان صحابۀ پیامبر (ص) ابوذَرِ غِفاری از آن‌ها ست که جریان‌های فکری مختلفِ جهانِ اسلام در سده‌های متمادی به روایات و گفتارهای اخلاقی او توجه نشان داده‌اند. می‌توان در آثار منسوب به وی احکامِ مختلفی دربارۀ سلوکِ اخلاقی فردی و اجتماعی بازدید. مطالعۀ کنونی با هدفِ بازشناسی آن بخش از اندیشه‌های اخلاقی بازتابیده در روایاتِ منسوب به او صورت می‌گیرد که به سلوکِ فردی و ذهنیِ او مربوط است؛ اَبعاد و جوانبی از سلوک اخلاقی که حتی اگر ارتباطاتِ اجتماعی فرد نیز منقطع شود استمرار می‌توانند یافت. می‌خواهیم دریابیم برپایۀ روایاتِ منسوب به ابوذر و با فرضِ اَصالتِ آن‌ها ابوذر چه سلوکِ فکری‌ای را ترویج می‌کند. به این منظور با استقصاء روایاتِ بازمانده از ابوذر و بازخوانی نگرش‌های هستی‌شناسانه و انسان‌شناسانۀ بازتابیده در آن‌ها به بازشناسی تصویری خواهیم پرداخت که این روایت‌ها از خیرِ اعلیٰ برای انسان و راه دست‌یابی به آن بازمی‌نُمایانند. آن‌گاه شیوه‌ای را که در این روایت‌ها برای سلوکِ فردی بر اساس مبانی یادشده تجویز می‌شود بازخواهیم شناخت. چنین مطالعه‌ای ما را می‌تواند با تصویری که از ابوذرِ نُمادین در حافظۀ تاریخی مسلمانان شکل گرفته است آشنا کند. نسبت شخصیت ابوذرِ تاریخی با این تصویر، خاستگاهِ اندیشه‌های ابوذر تاریخی و نسبت اندیشه‌های وی با دیگر صحابه را باید موضوع مطالعاتِ دیگر دانست. فرضیۀ مطالعۀ کنونی آن است که ابوذرِ نُمادین سلوکِ فکری زاهدانه‌ای برپایۀ مراقبه، ایمان، حزن و حکمت‌جویی را ترویج می‌کند.

abū dharr al-ghifārī’s intellectual conduct and its foundations:an analysis based on islamic traditions

abū dharr al-ghifārī, a companion of prophet muhammad, has been a focal point for various intellectual movements within the islamic world across many centuries. his traditions and moral sayings have been extensively explored, particularly in the context of personal and social ethics. this study aims to delve into the moral thought reflected in the narrations attributed to abū dharr, with a focus on his personal and intellectual conduct—specifically, the dimensions of moral behavior that persist even when social ties are severed. assuming the authenticity of these narrations, this study seeks to discern the nature of intellectual conduct that abū dharr espoused. through an analysis of the extant narratives and a reevaluation of the ontological and anthropological perspectives they present, we aim to elucidate the portrayal of the ultimate good for humanity and the means to attain it. the study further endeavors to deduce the guidelines for individual conduct as prescribed in these narrations. our findings offer insights into the symbolic representation of abū dharr in the collective memory of muslims. the correlation between the historical figure of abū dharr and this symbolic image, as well as the origins of his musings and their relation to the thoughts of his fellow companions, are topics reserved for subsequent research.