حکمت عملی وضعی و فضیلت ازدواج (با نگاهی به دیدگاه‌های آیت الله جوادی آملی)

ازدواج به‌منزله کنشی که مسیر ورود به‌نهاد خانواده است در اندیشه اسلامی ذیل دانش حکمت عملی مورد بحث قرار می‌گیرد اما مساله اینجاست که در فضای اسلامی این فقه است که مشخص کننده شروط و پیوندهای حقوقی ازدواج است. با اینوصف چه ارتباطی میان حکمت عملی و ازدواج برقرار است؟ پاسخی که در این نوشتار بدان می‌رسیم بحث از دانشی در حکمت اسلامی است تحت عنوان حکمت عملی وضعی؛ هدف این مقاله پرداختن به ارتباط میان حکمت عملی وضعی با فقه است؛ فقه، نظامی از دانش است که سلسله‌های حقوقی مختلفی را بواسطه ازدواج به‌عنوان امور قوام‌بخش به انسان و جامعه شکل میدهد. از این‌رو از یک‌سو به‌روشی عقلی اجتهادی آشکار شده است که ازدواج به‌منزله فضیلت اخلاقی در داخل حکمت عملی وضعی معنا پیدا می‌کند و از سوی دیگر این فضیلت، کمالات فرد انسان و در مرحله دیگر کمالات اجتماعی را در قالب سلسله‌های چهارگانه شریعت ممکن می‌سازد. در واقع این دو نوع از کمال، امری را که در شریعت تحت عنوان حیات طیّبه از آن یاد شده است فعلیّت می‌بخشند و ازدواج را به‌مثابه امری اخلاقی قوام‌بخش جامعه مستقر می‌کنند؛ این مسیر از سمت اخلاق به‌سوی جامعه است نه اینکه چون امری اجتماعی است اخلاقی محسوب می‌کند. با این‌وصف دلیلی که بر غیراخلاقی‌بودن ازدواج مطرح شده ‌است رنگ می‌بازد. در نهایت نشان داده خواهد شد ازدواج از طریق حقوق و ظهور سلسله‌های حقوقی محارم، حرمت نکاح، مواریث و انساب، جامعه را بر طبق حکمت عملی وضعی قوام می‌بخشد.

the coining practical wisdom and the virtue of marriage (with looking at the views of ayatollah javadi amoli)

marriage as an action that is the way to enter the family institution is discussed in islamic thought under the knowledge of practical wisdom. what is the relationship between practical wisdom and marriage? the answer is a discussion of knowledge in islamic wisdom under the title of coining practical wisdom; the purpose of this article is to deal with the relationship between practical wisdom and jurisprudence; jurisprudence is a system of knowledge that forms various legal systems through marriage as a matter of stability for man and society. therefore, it has been revealed in a rational method of ijtihad, on the one hand, that marriage as a moral virtue is meaningful within the practical wisdom, and on the other hand, this virtue makes possible the perfections of the individual human being and, on the other hand, the social perfections in the form of the four chains of sharia. in fact, these two types of perfection actualize what is mentioned in sharia under the title of good life, and marriage is regarded as a moral thing that strengthens the society; this path is from the side of ethics towards society, not that it is considered moral because it is a social matter. with this definition, the reason that has been raised about the immorality of marriage loses its color. in the end, it will be shown that marriage through rights and the emergence of mahram legal chains, the sanctity of marriage, inheritance and genealogy, strengthens the society.