اضطراب مرگ و روش‎های اخلاقی کاهش آن؛ با استفاده از نمونه‎های مثبت در آموزه‎های اسلام

شایع‎ترین و زیر بنایی‎ترین اضطراب بشری، اضطراب مرگ است که گاه به اضطراب مرضی تبدیل شده و در زمرۀ رذائل اخلاقی قرار می‎گیرد. در این پژوهش بر اساس تعالیم دینی و نمونه‎های مثبت مواجهه با مرگ، راه‎کارهای اخلاقی برای کاهش اضطراب مرگ، رویارویی مناسب با آن و طی کردن مطلوب این مرحلۀ مهم از زندگی ارائه شده است. در این تحقیق با استفاده از تحلیل محتوای کیفی و روش کیفیِ اجتهاد دانش دینی، تلاش شد با تتبع و بررسی تعالیم اسلامی به طبقه‎بندی منسجمی از آیات و روایات مربوط به مرگ و انواع مواجهۀ با آن دست یابیم؛ لذا انواع  مواجهه مثبت اخلاقی با مرگ و شاخص‎های دست‎یابی به آن استنباط و استخراج شد تا بتوان در پرتو آن با رویکرد شناختی به افزایش آگاهی و تقویت بینش و در نتیجه کاهش اضطراب و مواجهه‎ی مطلوب با مرگ برسیم.استخراج  الگوهای مثبت مواجهه‎ با مرگ مانند مرگ در حال ایمان به خدا، مرگ در حال اسلام، مرگ در زمرۀ نیکان، مرگ در حال پاکی، مرگ نفس مطمئنه، شهادت، مرگ با معرفت و ولایت اهل‎بیت پیامبر و مرگ در حال تحصیل علم را می‎توان به عنوان یافته های این تحقیق برشمرد. معرفی برخی شاخص‎های اخلاقی مانند: تقویت برنامه های عبادی، آماده شدن برای مرگ با اعمال صالح و ماندگار، ترک گناه، توبه، تقویت اخلاص، افزایش شناخت خدا، ایجاد و تقویت معرفت و ارتباط با معصومین و همنشینی با افراد نیک کردار را می‎توان از نتایج مقاله برشمرد.

Reducing death anxiety by using positive patterns of facing death in Islamic teachings

The most common and underlying human anxiety is death anxiety, which sometimes turns into morbid anxiety and falls into the category of moral vices. In this study, based on religious teachings and positive examples of facing death, ethical strategies to reduce death anxiety, deal with it properly and go through this important stage of life are presented. In this research, using qualitative content analysis and qualitative method of religious knowledge ijtihad, we tried to achieve a coherent classification of verses and hadiths related to death and types of encountering it by following and examining Islamic teachings; Therefore, the types of positive moral encounters with death and the indicators of achieving it were inferred and extracted in order to increase awareness and strengthen insight with a cognitive approach and thus reduce anxiety and desirable exposure to death.Extracting positive examples of facing death such as death in believing in God, death in Islam, death in purity, death with a confident soul, martyrdom, death with knowledge and guardianship of the AhlalBayt of the Prophet and death while studying science can be The title of the findings of this study. Introducing some moral indicators such as: strengthening worship programs, preparing for death with righteous and lasting deeds, forsaking sin, repentance, strengthening sincerity, increasing knowledge of God, creating and strengthening knowledge and communication with the infallibles can be considered as the results of the article.