تحلیل معیار ارزش بر مبنای اندیشه اخلاقی شهید صدر

معیار سنجش ارزش های اخلاقی اگرچه از سوی متفکران مسلمان به طور مستقل مورد بررسی قرار نگرفته است اما می توان براساس مبانی فکری هریک از آنها این معیارها را استنباط کرد. شهید سید محمد باقر صدر نیز از جمله اندیشمندان مسلمان است که با بررسی آرای وی می توان معیاری برای سنجش ارزش های اخلاقی معرفی کرد.شهید صدر در بررسی حسن و قبح افعال، ضمن تعرض به اقوال و آرایی که در اندیشه اسلامی مطرح بوده و همچنین با در نظر گرفتن احتمالات ممکن دیگر در باب معیار خوبی و بدی، انواع ممکن نظریه های غایت گرایانه را نقد نموده و با پذیرش عقل عملی و مطلق دیدن مدرکات آن، وظیفه گرایی قاعده نگر محسوب می شود؛ لکن در عین حال، غایتی به نام رضوان الهی را نیز همتراز با معیار وظیفه گرایانه قبول داشته و موارد نقصان و خطای عقل عملی را از این طریق، قابل جبران می بیند. از این رو یافته این پژوهش آن است که از دیدگاه صدر، نه وظیفه گرایی به نحو مطلق قابل قبول است و نه غایت گرایی مطلق، بلکه ترکیبی از وظیفه گرایی و غایت گرایی مورد نظر او بوده است؛ به تعبیری صدر یک وظیفه گرای خدا گرا است که بر اخلاق فضیلت نیز تاکید دارد.

Theistical deontology suggested by Mohammad Baqir alSadr

While the criteria for measuring ethical values have not been assessed by Muslim thinkers independently, such criteria can be inferred based on the intellectual foundations of each of them. Martyr Muhammad Baqir alSadr was one of the Muslim thinkers, whose thoughts can be assessed to introduce a criterion for measuring moral values. In the assessment of the good and the bad of actions, martyr Sadr attacks the sayings and opinions that have been raised in Islamic thought and considers other possibilities about good and bad criteria in his criticizing of possible types of teleological theories and introduced deontology to be rulebased by accepting the practical reason and its absolute evidence. Nevertheless, he accepted a destination called the divine paradise to be equal to the deontological criterion and regard defects and errors of practical reason to be compensable through this way. Therefore, the present study showed that from the perspective of Sadr, neither deontology nor teleology is absolute. In fact, he chose a combination of both, and in a way, he introduced Godoriented deontology, which also emphasizes virtue ethics.