اخبات به مثابه یک درجه در مسیر تحول اخلاقی و ابعاد آن
|
|
|
|
|
|
|
|
نویسنده
|
غنوی امیر
|
|
منبع
|
اخلاق وحياني - 1397 - دوره : 6 - شماره : 2 - صفحه:125 -158
|
|
|
|
|
چکیده
|
نوشتۀ حاضر به ویژگی‌ها و ابعاد مرتبه‌ای در اخلاق پرداخته که با وجود نقش کلیدی در تحول معنوی، کمتر مورد توجه بوده است. این رتبه در آیۀ 34 سورۀ حج با واژۀ «مخبتین» معرفی شده و به دلیل بسامد کم این واژه و مشتقات آن، مورد کم‌توجهی بوده است. فقدان پژوهشی جامع در این زمینه، در کنار تمجید فراوان آیۀ یادشده از «مخبتین» و توصیفات روایات از آنان، لزوم پژوهشی دقیق را گوشزد می‌کند. روش کار در گردآوری محتوا افزون بر تحلیل مفاد بیانات واردشده دربارۀ اخبات، استفاده از تبیین‌هایی است که در آیات، روایات و تفاسیر عناصر مفهومی مندرج در معنای اخبات، مانند خشوع و تواضع، طرح شده است. در تحلیل محتوا به روش استظهاری رایج در فقه پایبند بوده‌ایم و نتایج در قالب پاسخ به پرسش‌های معمول در ترسیم مقامات سلوک تنظیم شده است. یافته‌های پژوهش، از وجود آموزه‌هایی گسترده و عمیق دربارۀ مقام اخبات حکایت دارد. این آموزه‌ها از مقامی فراتر از مقام تقوا و احسان خبر می‌دهد که موجب وصال به رحمت حق می‌شود و سالک را از آفاتی چون غرور و عجب، مصون می‌دارد. نتیجۀ پژوهش، ما را به این نکته واقف می‌کند که حلقۀ واسط میان مقام احسان و وصول به رحمت، عبور از مقام اخبات است. مقام اخبات از نگاهی ژرف به اعمال و به نسبت آن، با آرمان‌های سالک خبر می‌دهد و ارتباطی متفاوت را در خلوت عبد و ربّ سبب می‌شود.
|
|
کلیدواژه
|
اخبات، مراحل سلوک، خشوع، تواضع، وجل
|
|
آدرس
|
پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی, گروه اخلاق, ایران
|
|
پست الکترونیکی
|
amir.ghanavi@gmail.com
|
|
|
|
|
|
|