بررسی تطبیقی ابعاد انگیزش اخلاقی در اندیشه علامه‌طباطبایی و فینیس
|
|
|
|
|
|
|
|
نویسنده
|
دهقان رحیم
|
|
منبع
|
اخلاق وحياني - 1396 - دوره : 5 - شماره : 2 - صفحه:121 -144
|
|
چکیده
|
ماهیت عامل انگیزش اخلاقی، درونی یا برونی بودن و خودمحور یا غیرخودمحور بودنِ آن، ازجمله ابعاد بحث انگیزش اخلاقی در حوزۀ روان‌شناسی اخلاق هستند. جانفینیس، اندیشمند مسیحی معاصر، با تکیه بر ظرفیتها و قوای طبیعی انسان و با رهیافتی درون‌گرایانه، ریشۀ انگیزۀ اخلاقی را در داشتههای طبیعیِ فاعل اخلاقی جست‌وجو می‌کند و آن را غیرخودمحور جلوه میدهد. علامه‌طباطبایی نیز با رهیافتی غیرخودمحورانه بر ظرفیتهای طبیعی انسان تاکید و تحقق انگیزۀ اخلاقی را در بستر ترکیبی از امیال طبیعی و عقلانیت انسان تبیین کرده است. بررسی اندیشۀ این‌دو در بُعد روان‌شناسی اخلاق نشان میدهد این‌دو دیدگاه در رهیافت درون‌گرایانه و برونگرایانه و تبیین فرایند ایجاد انگیزۀ اخلاقی با یکدیگر متفاوت هستند؛ علاوه‌براین، در تبیین عامل اصلیِ انگیزش نیز با یکدیگر متفاوت‌اند؛ زیرا در نگرش فینیس انگیزه تنها درصورتی اخلاقی خواهد بود که در راستای خیرهای پایه باشد؛ اما علامه عنصر اصلی را در تبدیل شدن انگیزه به انگیزۀ اخلاقی، رضایت الهی میداند. این مقاله تلاش می‌کند با روش تحلیلی، اندیشۀ این‌دو را دربارۀ ابعاد انگیزش اخلاقی بازسنجی و مقایسه کند.
|
|
کلیدواژه
|
انگیزش اخلاقی، دلیل عمل، درونگروی، برونگروی، علامه‌طباطبایی، فینیس
|
|
آدرس
|
دانشگاه شهید بهشتی, ایران
|
|
پست الکترونیکی
|
r.dehghan88@yahoo.com
|
|
|
|
|
|
|