نوروز و مناسبت‌های آن در میان کُردها (با تکیه بر پیشینۀ تاریخی و رسوم مردم ایلام)

بزرگ‌ترین جشن آریایی که نویسندگان زیادی به شرح و تفصیل آن مبادرت ورزیده‌اند، نوروز است. برای این جشن، مبانی مذهبی، اسطوره ای، تاریخی، علمی، سیاسی و غیره دیده می ‌شود. شکوه این عید باعث شده در گذر زمان بقا یابد و اقوام مختلف با اجرای مراسم خاص به پیشواز آن رفته و با آیین‌ های بشکوهی نیز آن را بدرقه نمایند تا شکرانۀ نعمت‌ های خداوند و رضایت فروهرها و نیروهای ماورایی را به امید عنایت و کسب سعادت خود محقق سازند. این مقاله بر آن است تا به شیوۀ تحلیلی توصیفی، آیین ‌های مربوط به سال نو و نوروز در مناطق کرد، به‌ویژه در بین مردم ایلام از قبیل کیفیت برپایی جشن چهارشنبه‌سوری، پنج شنبۀ‌ آخر سال، شیلی ملی، حاجی فیروز، زراتعلی، قاشی̌ق ده‌یه‌ک دان، خاجنگ، سیزده‌به‌ در، پنجه و دیگر مناسبت ‌ها و بازی‌ ها را با ذکر جزئیات برکاود. آیین‌ های نوروزی بر معنویت ذاتی راسخی استوار است که برآمده از قدرت و سیاست نیست و بسیاری از آن ‌ها بنیادی اسطوره‌ ای و تاریخی دارند؛ یکی از اهداف این تحقیق، تبیین این امر است. همۀ مناسبت‌های مرسوم نوروزی بر ترویج این اندیشه استوار است که غم، متاع شیطانی و شادی، مائدۀ رحمانی است. روش گردآوری اطلاعات در این مقاله، تلفیقی از روش تحقیق میدانی و کتابخانه ‌ای است.

nowruz and its ceremonies among kurdish people (relying on the historical background and ilami people’s customs)

many authors have explained and analyzed nowruz, the great ceremony of aryans. for this courtesy, several foundations are considered as the religious, mythical, historical, scientific, and political ones. the glory of the above mentioned festival has been lasted by the pass of time, and various folks meet it through special rituals and have convoyed it via glorified rites in order to worship god for his abundant blessings and the supernatural forces to get their own special weal.<br />this article attempted to investigate the relevant rites of new year as well as nowruz in kurdish areas, particularly among the ilam’s people, through the analytical-descriptive method. some are as followed: the constitution quality of chaharshanbeh souri festival, the last thursday of the year, the national shili, haji firouz, zeraatali, ghashigh da-kay-dan, khajang, sizdahbedar, panjeh, and the other courtesies and games with the perfect details. in addition, it is struggled to introduce the historical and mythical bases of these rituals and their conservations. all the decencies of nowruz are founded on expanding this idea that sadness is the evil commodity and happiness is the propitious gift.