جستاری در وام‌واژه‌های ترکی در زبان محاوره‌ای شعر مشروطه

یکی از مهم‏ترین ویژگی‌های سبکی شعر عصر مشروطه را می‌‎توان مردمی‌شدن زبان شعر این دوره دانست. در این دوره، شعر هر چه بیشتر به زبان مردم نزدیک شد و واژگان محاوره‌ای و گفتاری بسیاری به زبان شعر راه یافت. درصد واژه‌های ترکی در زبان محاوره‌‏ای فارسی به سبب تعاملات گسترده بین زبان ترکی و فارسی، در مقایسه با زبان ادبی، بالاست و این نزدیکی زبان شعر به زبان محاوره، سبب نفوذ و رسوخ هر چه بیشتر لغات ترکی در شعر مشروطه شد که گرایش به کاربرد زبان محاوره‌ای داشت. بررسی شعر مشروطه از جهت ورود واژه‌های ترکی نشان می‌دهد که در این دوره، برخلاف دوره‏‌های قبل، بسامد واژه‌های ترکی که در زبان محاوره‌‎ای فارسی کاربرد داشته بر واژه‌های کهن ترکی رایج در متون نظم و نثر، فزونی می‌گیرد. اگر در گذشته واژه‌های کهن ترکی چون طغرا، یارغو، یَزَک و غیره کاربرد داشتند؛ در دورۀ مشروطه واژه‌های رایج در زبان زندۀ معاصر فارسی که ناشی از ارتباطات روزمرۀ زبان ترکی و فارسی است، بیشتر می‌شود و درصد واژه‌های ترکی بالاست. این پژوهش که به شیوۀ توصیفی- تحلیلی انجام شده است با بررسی کاربرد واژه‌های ترکی برگرفته از زبان محاوره‎ای فارسی در شعر چند شاعر دورۀ مشروطه، هم وام‎گیری از زبان ترکی در این دوره و هم ارتباط این وام‎گیری زبانی با محاوره‌گرایی زبان شعری شاعران مشروطه را آشکار می‌سازد. با توجه به نتایج این تحقیق می‌توان گفت که حضور واژه‌های عامیانه ترکی در راستای عامه‌گرایی زبانی شعر مشروطه است.