تحلیل نشانه های رازآموزی و تشرّفِ آیینی و تعلیقِ آن در آوازهای خنیاگر بختیاری؛ بهمن مسعود بختیاری

اسطوره شناسی بیش از آن ‌که شیوه ای در بررسی و تحلیل داستان ها و آیین های باستانی باشد، گونه ای مکتب فکری است که هستی و حضور انسان اسطوره ای را در متون توضیح می دهد، متونی که تا امروز نشانه هایی از آیین های اسطوره ای را در خود حفظ کرده اند. این که این نشانه ها کدامند و چگونه به سفر قهرمان اشاره می کنند، پرسش اصلی این مقاله است. آوازها و سروده های بختیاری در راستای فرهنگ ایرانی در طول حیات خود راهی دراز طی کرده اند تا امروز به دست ما رسیده اند. رازآموزی و تشرّف آیینی که در پژوهش‌های اسطوره شناسان بزرگی مانند میرچا الیاده و جوزف کمپبل طرح شده اند، در آوازهای بختیاری با تفاوت‌هایی درخور تامل، خود را نشان می‌دهند. در دیدگاه این دو اسطوره‌پژوه، رازآموزی از نظمی ساختاری حکایت می‌کند، در حالی که در خرده‌روایت‌های سروده های بختیاری چنین نظمی آشکار نیست بلکه پژوهشگر باید نشانه‌های پراکندۀ رازآموزی و سفر قهرمان عاشق را دریابد و در کنار هم بچیند. وضعیت وجودی و تجربۀ زیستۀ عاشق در آوازهای خنیاگر بختیاری پیوسته دچار تعلیق و بی‌سرانجامی است و این تعلیق که گویی از ضمیر ناخودآگاه جمعی سرچشمه می‌گیرد، دغدغۀ اصلی قهرمان است. در این مقاله آوازها و سروده هایی که قابلیت و ظرفیت نقد اسطوره شناختی داشتند مورد تحلیل قرار گرفتند، اغلب این آوازها سرودۀ بهمن علاءالدین هستند جز چند مورد که بهمن علاء الدین آن ها را از فولکلور بختیاری گرفته است.

An investigation of Signs in Secret gaining and Ritual Initiation and its Suspension in Traditional Songs of Bakhtiari: Bahman, Masud Bakhtiari

Mythology appears to be a kind of intellectual school which explains the existence and the presence of mythological of humans in the text rather than a method for the study of ancient rituals and stories. Regarding, those texts which have maintained the signs of mythological rituals until now. What those signs are and how they refer to the hero seem to be the main question of this article. Bakhtiari songs have passed their own long lives throughout the Iranian culture and then we have gained them; Recognition of the secret achieving and initiation of ritual explained by Mircea Eliade and Joseph Campbell, are represented in traditional songs of Bakhtiari with reasoned differences. According to these researchers, recognition of secret introduces structural organizations, while they are not obvious in micronarratives of Bakhtiari songs; therefore, scattered signs of recognition of secret and hero in love’s travel should be recognized and gathered by the researcher.  Thus, the existential situation and experiences of the lover is suspended and endless and this suspension which has rooted in collective subconscious is the main concern of the hero. In this article, some examples of Bakhtiari songs in the works of Masud Bakhtiari have been interpreted based on their capacity of mythological narratives. Most of the songs belong to Masud Bakhtiari himself and a few of them have been taken from Bakhtiari folklore by Masud Bakhtiari.