تحلیل تطبیقی و پیکره مدار تحولات واجی واو معدوله در زبان فارسی و گویش شوشتری

گویش شوشتری را ساکنان بومی شوشتر در منطقۀ شمال استان خوزستان تکلم می‌کنند. این گویش به لحاظ مشخصه‌های آوایی و تولیدی، تفاوت هایی با فارسی معیار دارد. برخی از مشخصه های آوایی و نمودهای آن‌ها که در زمان گذشته (پیش از اسلام تا حدود قرن هشتم هجری که نشانه هایی از آن‌ها در متون فارسی به جا مانده است) و در میان فارسی زبانان به کار می رفت؛ هنوز در گویش شوشتری وقوع آوایی دارد. یکی از نشانه های آوایی باز­مانده در این گویش، «واو معدوله» است که در تعاملات گفتاری گویشوران این منطقه در ساخت آوایی کلمات نمود می­یابد. به همین سبب، هدف از پژوهش حاضر آن است تا تحولات آوایی «واو معدوله» را در موقعیت­ها و بافت گفتاری و بومی فارسی زبان مورد کنکاش قرار دهد. برای رسیدن به اهداف مورد نظر در این جستار، از تعداد 70 گویشور بومی در محدودۀ سنی 35 تا 75 سال مصاحبه به عمل آمد. این مصاحبه ها در یک موقعیت و بافت طبیعی در منطقۀ جغرافیایی شوشتر صورت گرفت. از شمّ زبانی یکی از نگارندگان و نیز برخی منابع مکتوب برای دقت در فرآیند جمع آوری داده­ها استفاده شد. داده­ها با شواهد کافی و با توجه به برخی فرآیندهای واجی مانند «ابدال» مورد تحلیل و بررسی قرار گرفتند. روش پژوهش، توصیفیتحلیلی و از نوع همزمانی است. نتایج حاصل از جستار حاضر بیانگر آن است که خوشۀ صوتی «واو معدوله» در برخی از واژه ها به صورتی که در گذشته به کار می رفته­، باقی مانده است و در برخی دیگر، بر اثر فرآیند واجی ابدال، به مصوّت بلند یا مصوّتی دیگر با درجات دیرش آوایی متفاوت تبدیل شده است.

The Comparative and structured analysis of the phonological changes of “obtained VaV in Persian Language and Shushtari dialect

The natives of Shushtar speak the Shushtari dialect in the northern region of Khuzestan province. This dialect has some differences with standard Persian in terms of phonetic and production of features. Some of the phonetic features and their manifestations used in the past (before Islam until about the eighth century AH, traces of which are left in Persian texts) and among Persian speakers still occurs in the Shushtari dialect. One of the surviving phonetic signs in this dialect is “obtained VaV & reflected in the speech interactions of the speakers of this region in the phonetic construction of the words. For this reason, the aim of the present study is to investigate the phonetic changes of “obtained VaV & in the situations and context of spoken and native Persian language. To achieve the objectives of this study, 70 native speakers in the age range of 35 to 75 years were interviewed. These interviews took place in a natural location and context in the Shushtar geographical area. One of the authors’ linguistic nature as well as some written sources were used to be cautious in the data collection process. The data were analyzed with sufficient evidence and according to some phonological processes such as & apposition&. The research method is descriptiveanalytical and concurrent. The results of the present study indicate that the sound cluster &obtained VaV& in some words has remained as it was used in the past, and in others, due to the phonological process of conversion, to a loud vowel or another vowel. It has become a different phoneme with its degrees of durability.