بررسی و تطبیق درونمایه‌های داستانی بهرام و گلندام امین‌الدین صافی و بیت(منظومۀ ملحون) عامیانۀ کُردی

داستان بهرام و گلندام از آن دسته داستان هایی است که روایت های گوناگونی دارد؛ در این میان روایتی که امین‌الدین صافی، شاعر کلاسیک قرن نهم، در 3049 بیت سروده است و روایتی دیگر که از ادب عامیانۀ کُردی به شیوۀ بیت‌خوانی سینه به سینه نقل شده است؛ دو نوع ادبی در دو زبان(فارسی و کردی) و با درونمایه های متنوع از حیث داستان‌سرایی موضوع  کار پژوهش قرار گرفته است. منشا این داستان مانند بسیاری از داستان های کهن هنوز به خوبی معلوم نیست. در قرن نهم هجری، نظیره گویی از خمسۀ نظامی به اوج خود رسید و یکی از علل رونق بازار داستان سرایان، علاقۀ حکام محلی و فرمانروایان به شنیدن داستان های غنایی، حماسی، افسانه ها و... در اوقات فراغت بود. همین امر باعث می شد شعرا با بهره گیری از اسامی شخصیت‌های داستان ها ی کهن با پردازش و خلاقیتی نو، داستانی دیگر با سلیقۀ خویش و بعضاً با ساختاری ضعیف، بی هیچ منشا خاصی، صرفاً جهت رفع تکلیف و پرکردن اوقات فراغت حکام و اربابان بسرایند؛ مانند داستان امیرارسلان که ترکیبی از فضای داستان های هزار و یک شب، شاهنامه و دیو و... را در ذهن شنونده تداعی می کند. درونمایه‌های گوناگون به علت وجود راویان و روایت های متفاوت  یا متشابه به وجود می آید. در این مقاله با بررسی و مقایسۀ درونمایه در داستان بهرام و گلندام، فکر اصلی یا همان مضمون و در نهایت پیام داستان و دیدگاه نویسنده نسبت به موضوع داستان روشن می شود. چگونگی درونمایه ها در دو روایت فارسی و کُردی، میدان را برای مقایسه و بررسی تاثیر و تاثر دو روایت مورد بحث فراخ می‌کند و دریچه ای نو در شناخت سختگی و پرداختگی یا ضعف داستان می‌گشاید. روش میدانی و کتابخانه ای مبتنی بر تحلیل محتوا، ساختار پژوهش حاضر را تشکیل داده است.

A study and adaptation of the story themes of Bahram and Golandam Aminuddin Safi and the Kurdish folk Beyt (Malhoon Divan)

The story of Bahram and Glendam is one of those stories, which have different narratives. Among them, there is a narration written by Amin ODin Safi, a classical poet of the 9th century, in 3049 couplets, and another recitation has been narrated from Kurdish folk literature in the style of literacy from generation to generation. The subject of this research is two types of literary in two languages (Persian and Kurdish) with various themes in terms of storytelling. The origin of this story, like many ancient stories, is still not well understood. In the ninth century AH, poetry imitation of the KhamseNezami reached its peak and one of the reasons of the prosperity of storytellers was the interest of local rulers and sovereigns to hear lyrical stories, epics, legends, etc. in their spare time. This caused the poets to use the names of the characters of old stories with new processing and creativity to write another story with their own perception and sometimes with a weak structure, without any special source, just to elucidate the task and fill the leisure time of rulers and masters. Like the story of Amir Arsalan, which evokes a combination of the atmosphere of the stories in the listener’s mind of One Thousand and One Nights, Shahnameh and the Demon, etc. Different themes arise due to the existence of different or similar storytellers and narratives. In this article, by examining and comparing the theme in the story of Bahram and Golandam, the main idea or the same theme and finally the message of the story and the author’s view on the subject of the story become clear. The nature of the themes in both Persian and Kurdish narratives widens the field for comparing and examining the effect of the two narratives in question, and it opens new windows in recognizing the difficulty and coverage or weakness of the story. The field and library study method based on content analysis has formed the structure of the present study.