بررسی تحوّلات واکی واژه های زبان کردی( گویش کلهری) در گذر تاریخ نسبت به زبان پهلوی‌

ایل کلهر، یکی از بزرگ‌ترین ایل‌های بومی ایران است و گویش کلهری نیز یکی از گویش های آن از شاخهٔ زبان های شمال غربی به شمار می‌آید. از مطالعۀ واژه‌های موجود و مستعمل در این گویش (گویش کلهری) چنان برمی‌آید که این واژه‌ها از چنان قدمتی برخوردارند که پیشینهٔ آن‌ها به زبان فارسی میانهٔ پهلوی می‌رسد. پاره‌ای از این واژه‌ها در گذر زمان بدون تغییر باقی مانده و پاره‌ای نیز تحت تاثیر دگرگونی‌های زبانی، دچار تحولات واکی شده‌اند. این مقاله برآن است تا با استفاده از دو شیوهٔ کتابخانه‌ای و میدانی و با رویکرد تحلیلی – توصیفی به بررسی تطبیقی شکل، ساختار و همچنین تحولات واژه‌های حاضر در گویش کلهری نسبت به شکل پهلوی آن‌ها بپردازد. نمونۀ مورد مطالعه در این پژوهش، گویش کلهری شهرستان‌های گیلان‌غرب و ایوان غرب است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که بخشی از واژه‌ها از لحاظ شکل (لفظ) و معنا عیناً از زبان پهلوی به گویش کردی کلهری انتقال یافته اند و بخشی دیگر نیز در شکل عیناً انتقال یافته‌اند ولی معنای آن ها دستخوش تغییر شده است و بخشی نیز واژه‌هایی هستند که در آن ها تحولات واکی (فرایند کاهش، فرایند افزایش، فرایند تبدیل و فرایند واکی دوگانه) روی داده است.

Investigating the evolutionary changes of the Kurdish vocabulary (Ivan kalhor dialect) to the Pahlavi language

Kalhor tribe is one of the largest and most wideranging homegrown people of Iran throughout the history. From the study of existing and used vocabulary in the Kurdish dialect, it appears these vocabularies are of such an age that their background is in Middle Persian or Pahlavi. Some of these words have remained unchanged over time, and some have been affected by linguistic variations. This paper tries to study the structure, and the evolution of the present vocabulary in the Ivyani Kalhor dialect, using the two methods of library and field studying, in an analyticaldescriptive approach. From the findings of the research, it has achieved that a part of the vocabulary has been transposed from Pahlavi to the Kurdish dialect (Avon) in terms of form and meaning. The other part is also transmitted in an identical manner, but the meaning of it has been changed. The third group is a lexical word in which the evolution of the sounds (the process of reduction, the process of increasing, the process of transformation and the dual process) has happened.