توده شناسی بازی‌های آذربایجانی در شعر شهریار

ادبیات غنی ایران‌زمین و به تبع آن، سرزمین آذربایجان با تاریخ  و فرهنگ گره خورده است و بازی های بومی و محلی نیز به عنوان بخشی از فرهنگ جامعه، جزئی از همین ادبیات گران سنگی شده است که به قلم ادبایی که دغدغۀ فرهنگی سرزمین‌شان آن‌ها را میراث دار این گنجینۀ گرانبها کرده، ضبط گردیده است. از طرف دیگر، فرهنگ عامه می تواند خاستگاه آثار فاخر هنری و ادبی باشد، همان طور که آبشخور بزرگ ترین و ماندگار ترین اثر هنری محمد حسین شهریار شد. شهریار به دلیل گذراندن دوران کودکی خود در طبیعت بکر روستای خشکناب، بازی‌های محلی آذربایجان را که در دوران کودکی با آن‌ها مانوس بود، در دل اشعار ترکی خود جای داده است. مقالۀ حاضر با روش توصیفی تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و پژوهش های شفاهی در بین مردم، تعداد 9 بازی از انواع بازی های آذربایجان را با استناد به اشعار این شاعر،  تحلیل و بررسی می نماید. دقت در این بازی های مهیّج که به اقتضای زندگی در طبیعت و فرهنگ عشیره ای ایجاد شده‌اند نشان می‌دهد که همۀ این بازی ها، متناسب با فرهنگ سادۀ روستایی، گروهی و ساده بوده‌اند و به تبعیت از زندگی سادۀ مردم و متاثر شدن از طبیعت، اغلب به ابزار خاصی نیاز نداشته‌اند و یا ابزار استفاده‌شده برای آن‌ها، جزئی از طبیعت بوده است.

The anthropology of Azerbaijani Games in Shahriar’s Poetry

The rich literature of this land is bound up with history and culture, and local and native games as a part of the culture of the community have interwoven with this valuable literature which has inherited this treasure in the literary genre and it is recorded for their land. On the other hand, popular culture can be the source of great works of art and literature, just as the foundation of the largest and most enduring work of art by Muhammad Hussein Shahriar. He, because of his childhood in the pristine nature of the village of Khshenbab, has placed the local games of Azerbaijan which he had enjoyed as a child in his Turkish poetry. The present article analyzes and reviews 9 games of Azerbaijani play based on the poet’s sayings by descriptiveanalytical method regarding the library studies and oral research among the people. Accuracy in these exciting games created by the demands of life in nature and tribal culture shows that all of these games are tailored to be simple, groupbased according to the culture of the countryside, often following the styles of simple people’s lives and being influenced by nature. They did not need any special tools, or their used tools were part of the nature.