تحقق عدالت کیفری بین‌المللی در آفریقا؛ موانع و راهکارها

دیوان کیفری بین‌المللی ساختار حقوقی نوینی برای تعقیب مرتکبین جرایم بین‌المللی و ناقضان حقوق انسان‌هاست. این ساختار حقوقی، علاوه‌بر وجود محاکم داخلی کشورها، متضمّن ایجاد صلاحیت رسیدگی برای مرجع رسیدگی بین‌المللی است؛ به‌همین سبب این دیوان دارای صلاحیت تکمیلی است که مبیّن نوعی هماهنگی و پویایی در ساختار قضایی و تقنینی نظام‌های ملّی است تا دولت‌ها بتوانند اولویت اعمال صلاحیت خود را در رسیدگی و تعقیب جرایم بین‌المللی محفوظ دارند. علی‌رغم آنکه به عمر این دیوان، اکنون اندکی زود است تا کارنامه این مرجع قضایی بین‌المللی را قضاوت صحیح کرد، مواضع دولت‌ها در روند رسیدگی‌های این دیوان به برخی قضایا تامل‌برانگیز است؛ به‌گونه‌ای که به‌خصوص مواضع دولت‌های آفریقایی و به‌تبع آن اتحادیه آفریقا، دربردارنده زمزمه‌هایی مبنی بر عدم همکاری، تهدید به خروج از اساسنامه دیوان و متعاقب آن توسعه صلاحیت دیگر مراجع قضایی یا حتی تاسیس مرجع کیفری مستقل است؛ مواضعی که به تضعیف دیوان و چه‌بسا صعوبت تحقق عدالت کیفری در جامعه بین‌المللی بینجامد.