ارزیابی کیفر حبس ابد در پرتو ماده 3 کنوانسیون اروپایی حقوق بشر

دادگاه اروپایی حقوق بشر در آرای متعددی کیفر حبس ابد را با مادۀ 3 کنوانسیون اروپایی حقوق بشر دربارۀ شکنجه مقایسه کرده و با وجود برخورد محافظه‌کارانۀ ابتدایی خویش، به مرور زمان مصادیق مترقی‌ای برای شناسایی کیفر مذکور ذیل اصل منع شکنجه عنوان کرده است. در این ‌باره سوال اساسی این است که رویکرد دادگاه مذکور در رویارویی با مجازات حبس ابد چیست؟ پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی به این نتیجه رسید که کشورهای عضو کنوانسیون باید بین کیفر مدنظر و جرم تحقق‌یافته تناسب منطقی ایجاد کنند. افزون بر این، کرامت انسانی ایجاب می‌کند تا آزادیِ محکوم ابدی نه‌تنها به‌طور نظری، بلکه در عمل هم فراهم شود. مسئلۀ دیگر خطرناک بودن مجرم است، که نمی‌تواند دلیل توجیهی برای ممانعت از آزادی مشروط محبوس ابدی تلقی شود. غیر از این، کشورهای عضو کنوانسیون نمی‌توانند مجرمی را به کشوری دیگر که در آن استانداردهای لازم در زمینه حبس ابد و قاعدۀ منع شکنجه محقق نمی‌شود، استرداد کنند. هر نوع حبس ابدی که این مولفه‌ها را رعایت نکند، از منظر دادرسان اروپایی مصداق برخورد تحقیرآمیز است و ذیل شکنجه تفسیر می‌شود. بدون شک چنین رویکردی تضمین‌کنندۀ حقوق بنیادین زندانیان ابدی محسوب می‌شود، اما از حیث ضعف در حفظ امنیت جوامع مورد انتقاد است.

assessing life imprisonment sentence in light of article 3 of the european convention on human rights

the european court of human rights has, in several instances, equated life imprisonment with article 3 of the european convention on human rights, which prohibits torture. over time, the judges have shifted from a conservative to a more progressive viewpoint, considering life imprisonment contrary to the principles prohibiting torture, as well as inhuman and degrading treatment. in this research, through descriptive and deductive analysis, we will explore the criteria laid down by th european court’s for life imprisonment not to be violative of article 3 of the european convention on human rights. these criteria include: the proportionality between crime and penalty, the provision of future prisoner release not only in rules and norms but also in practice, the allowance for parole for those convicted of crimes related to public security, and the prohibition of extradition to third countries that do not adhere to the standards set by the european court. while these viewpoints undoubtedly enhance the safeguarding of human rights for those sentenced to life imprisonment, they may also pose challenges to the defense of public order in the member states of the convention.