بایسته‌های دادرسی شایسته مبتنی بر نظرهای شورای نگهبان

به موجب اصل 34 قانون اساسی هرکس حق دارد دعاوی خود را در دادگاه مطرح کند و بر اساس چنین حقی، تکلیف رسیدگی و صدور حکم در مورد دعاوی در اصل 156 برای قوۀ قضاییه مقرر شده است. به‌منظور تحقق یک دادرسی شایسته، نقش شورای نگهبان به‌عنوان مفسر قانون اساسی حائز بایستگی بسزایی است. در واقع دادرسی شایسته مقرر در قانون اساسی آرمان مطلوبی است که نیل به آن مستلزم تعیین ضوابط و بایسته‌هایی است که دادرس اساسی در جریان بررسی مصوبات ابراز می‌دارد. بر همین اساس پژوهش حاضر درصدد است تا به این پرسش پاسخ دهد که در نظرهای شورای نگهبان تحقق دادرسی مطلوب مستلزم چه بایسته‌هایی است؟ پژوهش حاضر با استفاده از داده‌های کتابخانه‌ای و با روشی تحلیلی-توصیفی به استحصال بایسته‌های دادرسی مطلوب در سه مرحلۀ دادرسی قضایی، یعنی «قبل از صدور حکم»، «صدور حکم» و «اجرای حکم» می‌پردازد. نتیجه پژوهش مدلل آن است که شورای نگهبان در اثنای انجام وظیفه خود تلویحاً و تصریحاً اقدام به تعیین تضمینات و بایسته‌های دادرسی شایسته کرده و در موارد متعددی مصوبات مجلس را مغایر ضوابط مزبور دانسته است.

the requirements of fair trial based on the opinions of the guardian council

according to article 34 of the [iranian] constitution, everyone has the right to bring their claims before a court of law, and based on this right, the judiciary is tasked with examining and judging claims under article 156 of the constitution. to achieve a fair trial, the role of the guardian council as the interpreter of the constitution is of great importance. in fact, the fair trial concept in the constitution is an ideal that requires the determination of standards that the constitutional judge expresses during the examination of legislative approvals. accordingly, this research seeks to answer the question: what are the  requirements for achieving an optimal fair trial according to the opinions of the guardian council? this study, using library data and an analytical-descriptive method, aims to identify the requirements of an optimal trial in three stages of judicial proceedings: 'before the judgment is issued,' 'issuing the judgment,' and 'executing the judgment.' the research concludes that the guardian council has implicitly and explicitly determined the guarantees and requirements for a fair trial and has deemed the legislative approvals of the majlis incompatible with these standards in several instances.