ترور شهید فخری‌زاده از منظر حقوق بین‌الملل

در هفتم آذرماه 1399 (27 نوامبر 2020)، دکتر محسن فخری‌زاده، از برجسته‌ترین دانشمندان هسته‌ای ایران و رئیس سازمان پژوهش و نوآوری وزارت دفاع، در حوالی تهران منطقه آبسرد دماوند، ترور شد و به فیض شهادت نائل آمد. با توجه به اینکه ترور شهید فخری‌زاده، در خارج از چارچوب یک مخاصمه مسلحانه و در زمان صلح وقوع یافته است، نمونه بارز توسل به زور کشنده در زمان صلح است و سلب خودسرانه حق حیات قلمداد می‌شود. بر این اساس، سوال این است که ترور این دانشمند هسته‌ای از منظر قواعد حقوق بین‌الملل بشر و بشردوستانه چه ماهیتی دارد؟ برای رسیدن به پاسخ، این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و در چارچوب رژیم حقوق بین‌الملل بشر و بشردوستانه به گردآوری مدارک معتبر و موثق به طریق اسنادی و کتابخانه‌ای و مراجعه به مطالب منتشرشده در اندیشکده‌های معتبر بین‌المللی، به بررسی حقوقی مسئله پرداخته است. یافته‌ها نشان می‌دهد این ترور، در تضاد عینی با قواعد حقوق بین‌الملل به‌طور کلی و حقوق بین‌الملل بشر و بشردوستانه در معنی اخص است، ازاین‌رو ناقض بدیهی‌ترین اصول و قواعد این رژیم‌های حقوقی از جمله سلب خودسرانه حق حیات قلمداد می‌شود که به کشتن فراقضایی منجر شده است.

the assassination of martyr fakhrizadeh from the perspective of international law

on november 27, 2020, dr. mohsen fakhrizadeh, one of iran’s most prominent nuclear scientists and head of the ministry of defense’s research and innovation organization, was assassinated near tehran and achieved the grace of martyrdom. given that the assassination of martyr fakhrizadeh took place outside the framework of an armed conflict during peacetime, it is a clear example of the use of lethal force in peacetime and the arbitrary deprivation of the right to life. accordingly, the question of the paper is what is the nature of the targeted assassination of this nuclear scientist from the perspective of the rules of ihrl and ihl? in order to reach the answer, the research studied the issue by a descriptive-analytical method and in the framework of the international ihrl and ihl regimes, collecting valid and credible documents through documents and libraries and referring to the materials published in reputable international think tanks. the findings show that this assassination is in objective contradiction with the rules of ihrl and ihl regimes, therefore violates the most obvious principles and rules of this legal regime, including the arbitrary deprivation of the right to life, which has led to extrajudicial killings.