رویکرد سازمان تجارت جهانی به انرژی‌های تجدیدپذیر: در تئوری و عمل

سازمان تجارت جهانی که جایگزین گات شده است، علاوه بر موافقت‌نامۀ عمومی، تعرفه و تجارت (گات)، در حوزه‌های دیگری از جمله جنبه‌های تجاری مالکیت فکری تا اقدامات ضد دامپینگ نیز وارد شد؛ که در برخی از آنها مانند تریپس، برای اولین‌بار اقدام به وضع قاعده می‌کرد و در برخی دیگر مانند یارانه‌ها، این اولین‌بار بود که مقررات الزام‌آور پیش‌بینی می‌کرد. در دور مذاکراتی دوحه که از سال 2001، پیرو کنفرانس وزیران سازمان در قطر، آغاز شده است، علاوه بر موضوع همیشگی کاهش تعرفه‌ها، موضوعات متعدد دیگری مانند محیط زیست نیز در دستور کار قرار گرفته است؛ اما مساله انرژی در این میان پررنگ نیست و اگر هم به آن پرداخته شده، انرژی‌های تجدیدپذیر مورد نظر بوده است. مقالۀ حاضر پاسخ به سوال از وضعیت انرژی (های تجدیدپذیر) در موافقت‌نامه‌های اصلی و رکن حل‌وفصل اختلاف سازمان تجارت جهانی را مورد بررسی قرار داده است، و با رویکردی توصیفی-تحلیلی به این نتیجه رسیده که جایگاه انرژی (های تجدیدپذیر) در اسناد و رویۀ سازمان کمرنگ است. در ادامه، با ارایۀ راهکارهایی در راستای بهبود وضعیت این دسته از انرژی‌ها در سازمان تجارت جهانی، پیشنهاد می‌دهد که این موضوع در قالب موافقت‌نامه‌ای جامع در دستور کار مذاکراتی سازمان قرارگیرد.

the wto’s approach to renewable energies in theory and practice

world trade organisation which replaced gatt, has entered new domains in addition to general agreement on tariffs and trade (gatt); e.g. trade aspects of intellectual property and anti-dumping measures. in some of them like trips, it’s pioneer in rule-setting and in some like subsidies, it is the first time that mandatory rules have been envisaged. in doha negotiations, commenced since 2001, following the organization’s ministerial conference, many subjects have been put forward like environment in addition to conventional issues like tariff reduction except for energy,  and only renewable energies are visible in wto practice. the present paper tries  to find the place of (renewable) energy in main wto agreements and practice using a descriptive-analytical approach, and concludes that (renewable) energy lacks enough attention in the organisation’s agreements and practice. it tries to give practical solutions for improvement of this kind of energy in wto, suggest that the issue of energy be included as a comprehensive agreement in wto’s negotiation agenda.