نقش حکومت در برقراری توازن قدرت میان طرف‏های دعوا در داوری‏‏های برخط

از جمله چالش‏های مهم داوری برخط در سال‏های اخیر، سوءاستفاده درصد زیادی از شرکت‏ها و تجار از موقعیت برتر اقتصادی خود (به‏ویژه در حوزه تجارت‏ الکترونیک) در مقابل طرف‏های ضعیف‏تر قرارداد بوده است؛ برای نمونه اقدام به درج برخی شروط ناعادلانه بدون اطلاع‏رسانی شفاف به طرف مقابل در قرارداد کرده‏اند یا بعضاً، بیش از حد متعارف به مراکز ارائه‏دهنده‏ خدمات داروی برخط نزدیک ‏شده‏اند، به‏نحوی که شائبه‏ تبانی و یا اعمال نفوذ آنها در تصمیم‏گیری مسئولان و داوران این مراکز (دیوان‏ها) را تقویت کرده است. معضلات مذکور، موجب بروز برخی دغدغه‏ها و سوالاتی در ذهن سیاستگذاران و حقوقدانان، در خصوص نقش حکومت در برقراری توازن قدرت میان طرف‏های دعوا و نیز، فلسفه و اصول پایش عملکرد دیوان‏های داوری ‏‏برخط شده است. پژوهش حاضر، ضمن توصیف برخی از شروط ناعادلانه مذکور و شرایط نامتوازن میان طرفین دعوا و سپس، تحلیل رویه قانونی و قضایی کشورهای پیش‏رو در حوزه حل‏وفصل برخط اختلافات (آمریکا و اتحادیه اروپا) و بررسی حقوق داخلی ایران، می‏کوشد تا در راستای حمایت موثر‏ از طرف‏های ضعیف‏تر در داوری‏های برخط، پیشنهاد‏هایی مفید و کاربردی، با امعان‏‏نظر به اصل دادرسی عادلانه، اهداف دولت الکترونیک و اصول شفافیت و مشارکت (از اصول مهم حکمرانی مطلوب) ارائه کند.

the role of government in balancing the power of disputing parties in online arbitrations

one of the major challenges of online arbitration in recent years, has been that some companies and traders have abused their superior economic position (especially in e-commerce field) against the weaker parties to the contract;  for instance, they have attempted to insert some unfair terms in the contract without clear notification to other party, or they have excessively approached to such tribunals, so that, strengthened the assumption of colluding and influencing managers and arbitrator working in those tribunals. these problems have raised some concerns and questions in the minds of policymakers and jurists about role of government in balancing power between litigants, as well as the philosophy and principles of monitoring the performance of online arbitration tribunals.the present article, beside describing these unfair terms and unbalanced conditions between disputed parties; analyzing the legal and judicial procedure of pioneer countries in the field of odr (us and eu) and examining the local law of iran; attempts, for the purpose of providing effective support for the weaker parties, to submit some useful and practical recommendations, by taking into account of principle of fair trial, goals of e-government and also the principles of transparency and participation as the main principles of good governance.