جبران خسارت سرمایه‌گذاران خارجی در دعاوی سلب مالکیت ناشی از بیماری‌های فراگیر جهانی با تکیه بر کووید-19

بسیاری از دولت‌های میزبان، با استناد به لزوم مقابله با کووید-19، اموال شرکت‌های خصوصی را در اختیار گرفته، شرکت‌ها را موظف به ساخت کالای خاصی کرده، در قیمت‌گذاری مداخله کرده، تولیدات را توقیف کرده، از صادرات محصولات جلوگیری کرده و برخی را موظف به تعطیل کردن فعالیت خود کرده‌اند. حال آنکه ممکن است دولت با انگیزه‌های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی مانند کاهش فشارهای موجود، افزایش امکان موفقیت در انتخابات و تملک سرمایه‌گذاری‌های سودآور با قیمت نازل، در پوشش مقابله با بیماری، اقدام به سلب مالکیت کرده باشد و قصد گمراه کردن دیوان داوری را داشته باشد. از آنجا که دولت‌ها گاه کوشیده‌اند که عدم پایبندی به تعهدات خود را با استناد به وقوع بحران‌های مشابه با کووید-19 توجیه کنند، این مقاله با رجوع به معاهدات سرمایه‌گذاری، دکترین و رویۀ داوری، به‌منظور ایجاد تعادل میان منافع سرمایه‌گذار و دولت میزبان، در بخش اول به امکان، چگونگی و استدلالات موجود برای طرح دعوای سلب مالکیت توسط سرمایه‌گذاران خارجی با استناد به اقدامات دولت در شرایط شیوع بیماری پرداخته و در بخش دوم نحوۀ جبران خسارت سلب مالکیت را در این دعاوی بررسی کرده است.

compensation for foreign investors in expropriation claims arising from pandemics with particular attention to the covid-19 pandemic

many investment host-states, invoking the spread of the coronavirus and the need to deal with covid-19, have taken over the assets of private companies, forced them to make certain goods, intervened in their pricing, stopped their products, prevented export of their products and forced some to close their activities. in some cases, host-states may in fact expropriate the foreign investments for political, social, and economic reasons, such as reducing social pressures, increasing the possibility of success in elections, and acquiring low-cost, profitable investments, but invoke the need to combat the pandemics in order to mislead the arbitral tribunals. since the host state have frequently sought to justify non-compliance with their treaty obligations by resorting to crises such as the outbreak of covid-19, this article, referring to the investment treaties, doctrine and arbitration practices, and in order to strike a balance between interests of the investor and the host-state, in the first part, discusses the possibility, manner and arguments for filing a claim for expropriation by foreign investors by invoking the host-state measures in the situation of outbreak of pandemics including covid-19, and in the second part, investigates the means of compensation for expropriation in the above-mentioned claims.