واکاوی تحریم‌های آمریکا علیه ناوهای دنا و مکران از دیدگاه اصل مصونیت کشتی جنگی

ماموریت گردش به دور زمین ناوگروه 86 نداجا متشکل از ناوشکن دنا و ناوبندر مکران (معروف به «ماموریت کد360») نقطۀ عطفی در تاریخ دریانوردی ایران محسوب می‌شود. اگرچه ماموریت‌های دریایی دوردست رهاوردهای سیاسی و راهبردی فراوانی در پی دارند، اما چالش‌های حقوقی گوناگونی نیز پدید می‌آورند که در جریان ماموریت ناوگروه 86 به‌طور محسوس نمایان شد. با این همه، چالش اصلی در خصوص ماموریت ناوگروه 86، اقدام دولت آمریکا به تحریم ناوهای دنا و مکران در آستانۀ ورود آنها به بندر ریودوژانیروی برزیل بود. از منظر حقوق دریاها، مسئلۀ اساسی که در زمینه این اقدام آمریکا مطرح می‌شود، وجاهت و آثار آن از منظر اصل مصونیت کشتی‌های جنگی است. بدین تقریر، سوال اصلی نوشتار حاضر این است که تحریم‌های یکجانبۀ آمریکا علیه ناوهای دنا و مکران از دیدگاه اصل مصونیت کشتی‌های جنگی چگونه ارزیابی می‌شود؟ یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که تحریم دنا و مکران به دلایل متعدد مغایر مصونیت این دو ناو جنگی تلقی می‌شود، هرچند ممکن است در آینده به لحاظ آثار تحریم‌های ثانوی، ورود آنها به بنادر خارجی با چالش روبه‌رو شود. در عین‌ حال مصونیت دولتی این دو ناو جنگی مانع از اعمال صلاحیت قضایی یا اجرایی فراسرزمینی آمریکا یا هر کشور دیگر نسبت به آنهاست. این تحقیق به روش توصیفی‌‌تحلیلی انجام شده و شیوۀ گردآوری اطلاعات آن بهره‌گیری از منابع کتابخانه‌ای است.

evaluating us sanctions against iris dena and iris makran in terms of the principle of warship immunity

the world-circumnavigation mission by the irin’s 86th flotilla – consisting of the frigate iris dena and the forward-base ship iris makran - stands out as a turning point in iran’s naval history. while long-range naval missions bring many political and strategic advantages, they also pose peculiar legal challenges, many of which were highlighted during the 86th flotilla’s mission. in the particular case of the 86th flotilla, the key issue was the sanctioning of dena and makran by the united states as they were about to enter the port of rio de janeiro in brazil. this paper aims to examine the sanctioning of iris dena and iris makran in relation to the principle of warship immunity. the results of the study indicate that the sanctioning of the two iranian warships violate international law on several counts but may nevertheless prevent the two vessels from calling at foreign ports in the future. meanwhile, the two warships enjoy sovereign immunity which prevents the united states or any other state from exercising judicial or enforcement jurisdiction against them. the research method of this study is descriptive – analytical and the information has been collected through library sources.