عوامل موثر بر قابلیت مطالبه قضایی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی

دو رویکرد کلی نسبت به اساسی ‌سازی و قابلیت مطالبه قضایی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی وجود دارد. بر مبنای رویکرد اجتماع‌گرا، حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، باید در قانون اساسی درج شده و قابل مطالبه قضایی باشد. اساسی‌سازی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به‌عنوان حق، از یک طرف سبب می‌شود که این حقوق در برابر جهت‌گیری‌های سیاسی موقتی دستخوش تغییر نشوند و از طرف دیگر، مطالبه قضایی آنها را آسان‌تر می‌کند. این در حالی است که در سنت آزادی‌گرا اصل بر اساسی‌سازی حقوق مدنی و سیاسی و حمایت قضایی از این حقوق است و حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی غیرقابل مطالبه قضایی شناخته می‌شوند؛ هرچند دادرس اساسی می‌تواند از طریق تفسیر رفاهی حقوق مدنی و سیاسی از جمله حق بر حیات، حق بر دادخواهی و منع تبعیض، قابلیت مطالبه قضایی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی را فراهم کند. جنبش‌های اجتماعی نیز می‌توانند زنده ماندن و اجرای حقوق مندرج در قانون اساسی را تضمین کنند. این مقاله، به شیوه‌ای تحلیلی- توصیفی، از دیدگاه حقوق عمومی (اساسی) در پی شناخت مهم‌ترین عواملی است که زمینه مطالبه حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به‌عنوان نسل دوم حقوق بشر را فراهم می‌کند.

the relevant factors in the justiciability of economic, social and cultural rights

there are two general approaches toward the constitutionalization and  jusiciability of  economic, social and cultural rights. according to the socialist approach economic, social and cultural rights should be constitutionaized and are justiciable. constitutionalization of  economic, social and cultural rights in one hand saves these rights of temporary political orientation and on the other hand makes justiciability of these rights easier. while in liberal approach civil and political rights are constitutionalized and judicially protected, economic, social and cultural rights are perceived non-justiciable, although constitutional judge can through the welfare interpretation of civil and political rights such as: the right to life, the right to fair trail and non-discrimination, make economic, social and cultural rights justiciable. social movements also can make alive and enforce constitutional rights. this analytical-descriptive article through the public law point of view, tries to investigate the most important influential factors which makes economic, social and cultural rights as the second generation of human rights as justiciable.