مفهوم پاسخگویی سازمان‌های بین‌المللی از نظر تا عمل

جهانی شدن و ظهور حاکمیت جهانی، ساختارهای سنتی حقوق بین‌الملل را دچار تغییر کرده است. در نتیجه اضمحلال تدریجی مرز میان حقوق داخلی و بین‌الملل و گسترش حوزۀ تعاملات میان بازیگران متنوع جهانی، وجود سازوکارهایی جهت ادارۀ آنها ضروری است، مجموعۀ این سازوکارها حقوق اداری جهانی را شکل می‌دهد. یکی از اهداف مهم این نظم جدید، افزایش پاسخگویی سازمان‌های بین‌المللی دولتی در قبال ‌ذی‌نفعان خارجی آنها به‌ویژه افراد و جامعۀ مدنی است. پاسخگویی، به‌عنوان مفهومی چندبعدی از عناصری به‌هم‌پیوسته یعنی مشارکت، شفافیت و دادخواهی تشکیل شده است، عناصری که کاربست آنها در نظام سازمان‌های بین‌المللی، افزایش مشروعیت این بازیگران جهانی را به ارمغان خواهد آورد. پرسش این است که منظور از پاسخگویی چیست و در سازمان‌های بین‌المللی در عمل چه جایگاهی دارد؟ برای پاسخ، مقاله ابتدا با روش توصیفی به تشریح مفهوم پاسخگویی پرداخته و سپس با روش تحلیلی و بهره‌گیری از رویۀ برخی از سازمان‌های بین‌المللی جایگاه عناصر پاسخگویی ارزیابی شده است. یافتۀ پژوهش این است که اگرچه تعدادی از سازمان‌های بین‌المللی تحت فشار افکار عمومی و رشد حاکمیت قانون در نظام بین‌الملل، برخی از مولفه‌های پاسخگویی را به‌صورت پراکنده به‌کار گرفته‌اند، برای اجرای یکپارچه و گستردۀ آن در همۀ سازمان‌های بین‌المللی تقویت حقوق اداری جهانی ضرورتی انکارناپذیر است.

the concept of accountability of international organizations from the theory to the practice

globalization and emergence of global governance have changed the traditional structures of international law. as the result of a gradual undermining of the border between the domestic and international law and the expansion of interaction between global actors, having the mechanisms to manage them is necessary, mechanisms which create global administrative law. one of the important purposes of this new order is to increase the accountability of international organizations to external stakeholders, especially people and civil society. accountability as a new concept, has conjoint components ie participation, transparency, complaint. application of these elements in international organizations system will increase the legitimacy of these actors.the question is, what is the practical status of accountability in international organizations? to answer this question, at first the article to describe the concept of accountability using the descriptive method, and then with analytical method and by virtue of the practice of some international organizations evaluate the status of accountability`s elements. the article finds that under pressure of public opinion and growth of the rule of law in international law, accountability have been applied sporadically in some international organizations but its integrated implementation international organizations, the strengthening of global administrative law is an undeniable necessity.